ಸುದ್ದಿಯಲ್ಲಿ ಏಕಿದೆ?

ಅಕ್ಟೋಬರ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಚಿಲ್ಲರೆ ಹಣದುಬ್ಬರ ಪ್ರಮಾಣವು ಶೇಕಡ 6.77ಕ್ಕೆ ಇಳಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಇದೇ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಸಗಟು ಹಣದುಬ್ಬರ ಪ್ರಮಾಣವು 19 ತಿಂಗಳ ಕನಿಷ್ಠ ಮಟ್ಟವಾದ ಶೇ 8.39ಕ್ಕೆ ತಗ್ಗಿದೆ.

ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳು

• ಮೇ.2022 ರಲ್ಲಿ ಡಬ್ಲ್ಯುಪಿಐ ಶೇ.15.88 ಕ್ಕೆ ಏರಿತ್ತು ಇದಕ್ಕೂ ಮೊದಲು 2021 ರ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಶೇ.13.83 ರಷ್ಟಿತ್ತು.
• ಕಳೆದ ಒಂದೂವರೆ ವರ್ಷಗಳಿಂದ ಶೇ 10ಕ್ಕಿಂತ ಮೇಲಿದ್ದ ಡಬ್ಲ್ಯುಪಿಐ ಹಣದುಬ್ಬರವು 19 ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಂಕಿಗೆ ಇಳಿದಿರುವುದು ಇದೇ ಮೊದಲು.
• ಡಬ್ಲ್ಯುಪಿಐ ಹಣದುಬ್ಬರದಲ್ಲಿ ತೀವ್ರ ಕುಸಿತವು ಇಂಧನ ವಸ್ತುಗಳು ಮತ್ತು ತಯಾರಿಸಿದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳ ಬೆಲೆಗಳ ಕುಸಿತ ಮತ್ತು ಅನುಕೂಲಕರ ಮೂಲ ಪರಿಣಾಮ ಆಗಿದೆ.

ಕಾರಣ

• ಖನಿಜ ತೈಲಗಳ ಬೆಲೆ ಇಳಿಕೆ, ಮೂಲ ಲೋಹಗಳು, ತಯಾರಿಸಿದ ಲೋಹದ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು, ಯಂತ್ರೋಪಕರಣಗಳು ಮತ್ತು ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ, ಜವಳಿ, ಇತರ ಲೋಹವಲ್ಲದ ಖನಿಜ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು, ಖನಿಜಗಳು ಮುಂತಾದ ಪದಾರ್ಥಗಳ ಬೆಲೆ ಇಳಿಕೆಯಾಗಿದ್ದರಿಂದ ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2022 ರ ಹಣದುಬ್ಬರ ಕುಸಿತ ಕಂಡಿದೆ.
• ಸಗಟು ಬೆಲೆ ಸೂಚ್ಯಂಕ (WPI) ಸಗಟು ಹಂತದಲ್ಲಿ ಸರಕುಗಳ ಬೆಲೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ, ಅಂದರೆ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟವಾಗುವ ಮತ್ತು ಗ್ರಾಹಕರ ಬದಲಿಗೆ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ನಡುವೆ ವ್ಯಾಪಾರ ಮಾಡುವ ಸರಕುಗಳು. ಕೆಲವು ಆರ್ಥಿಕತೆಗಳಲ್ಲಿ WPI ಅನ್ನು ಹಣದುಬ್ಬರದ ಅಳತೆಯಾಗಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಹಣದುಬ್ಬರ ಅಂದರೇನು?

• ಒಂದು ಅರ್ಥವ್ಯವಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಸರಕು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳ ಬೆಲೆ ಏರಿಕೆಯ ದರವೇ ಹಣದುಬ್ಬರ. ಆಹಾರ ಇತ್ಯಾದಿ ಬಹಳ ಮೂಲಭೂತ ಅಗತ್ಯ ವಸ್ತುಗಳ ಬೆಲೆ ಹೆಚ್ಚಿದಷ್ಟೂ ಹಣದುಬ್ಬರ ದರ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ. ಕಳೆದ ವರ್ಷ ಇದೇ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ವಸ್ತುವಿನ ಬೆಲೆ ಎಷ್ಟು ಇತ್ತು, ಈಗ ಎಷ್ಟಿದೆ ಎಂಬ ಅಂತರ ಈ ಹಣದುಬ್ಬರ.
• ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಒಂದು ಉತ್ಪನ್ನದ ಬೆಲೆ ಏರಲು ಎರಡು ಕಾರಣ ಇರುತ್ತದೆ. ಉತ್ಪಾದನೆಯ ವೆಚ್ಚ ಏರಿದರೆ ಉತ್ಪನ್ನದ ಬೆಲೆ ಏರುತ್ತದೆ. ಅಥವಾ ಆ ಉತ್ಪನ್ನದ ಪೂರೈಕೆಗಿಂತ ಬೇಡಿಕೆ ಹೆಚ್ಚಿದ್ದರೂ ಬೆಲೆ ಏರುತ್ತದೆ. ಅದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಹಣದುಬ್ಬರ ದರವೂ ಏರುತ್ತದೆ.

ಹಣದುಬ್ಬರದ ವಿಧಗಳು:

1.ಬೇಡಿಕೆ ಹಣದುಬ್ಬರ: ಬೇಡಿಕೆಯ ಹಣದುಬ್ಬರವು ಒಟ್ಟು ಬೇಡಿಕೆಯ ಮಟ್ಟವು ಪೂರೈಕೆಯನ್ನು ಮೀರಿದಾಗ ಮತ್ತು ಬೆಲೆಗಳು ನಿರಂತರವಾಗಿ ಏರಿಕೆಯಾಗಲು ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ.

ಕಾರಣಗಳು

• ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಆರ್ಥಿಕತೆ ಅಥವಾ ಹಣದ ಪೂರೈಕೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಳ – ಗ್ರಾಹಕರು ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದಾಗ, ಅವರು ಹೆಚ್ಚು ಖರ್ಚು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಾಲವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಇದು ಬೇಡಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಿರವಾದ ಹೆಚ್ಚಳಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ, ಅಂದರೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೆಲೆಗಳು.
• ಆಸ್ತಿ ಹಣದುಬ್ಬರ ಅಥವಾ ವಿದೇಶೀ ವಿನಿಮಯ ಮೀಸಲು ಹೆಚ್ಚಳ- ರಫ್ತುಗಳಲ್ಲಿನ ಹಠಾತ್ ಏರಿಕೆಯು ಹಣದ ಮೌಲ್ಯವು ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ.
• ಸರ್ಕಾರದ ಖರ್ಚು ಅಥವಾ ಸರ್ಕಾರದಿಂದ ವಿತ್ತೀಯ ಕೊರತೆ – ಸರ್ಕಾರವು ಹೆಚ್ಚು ಮುಕ್ತವಾಗಿ ಖರ್ಚು ಮಾಡಿದಾಗ, ಬೆಲೆಗಳು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತವೆ.
• ಹಣಕಾಸಿನ ಪ್ರಚೋದನೆ
• ಹೆಚ್ಚಿದ ಸಾಲ.
• ರೂಪಾಯಿ ಮೌಲ್ಯ ಕುಸಿತ.
• ಕಡಿಮೆ ನಿರುದ್ಯೋಗ ದರ

ಪರಿಣಾಮಗಳು:

• ಪೂರೈಕೆಯಲ್ಲಿ ಕೊರತೆ
• ಸರಕುಗಳ ಬೆಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಳ (ಹಣದುಬ್ಬರ).

2.ವೆಚ್ಚದ ಹಣದುಬ್ಬರ: ಉತ್ಪಾದನೆಯ ಒಳಹರಿವಿನ ಸರಕು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳ ವೆಚ್ಚಗಳ ಹೆಚ್ಚಳದ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಬೆಲೆಗಳ ನಿರಂತರ ಹೆಚ್ಚಳದೊಂದಿಗೆ ವೆಚ್ಚದ ಹಣದುಬ್ಬರ ಸಂಭವಿಸುತ್ತದೆ.

ಕಾರಣಗಳು

• ಒಳಹರಿವಿನ ಬೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಳ
• ಸರಕುಗಳ ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಮತ್ತು ಊಹಾಪೋಹ
• ದೋಷಪೂರಿತ ಪೂರೈಕೆ ಸರಪಳಿ
• ಪರೋಕ್ಷ ತೆರಿಗೆಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಳ
• ರೂಪಾಯಿ ಅಪಮೌಲ್ಯ
• ಕಚ್ಚಾ ತೈಲ ಬೆಲೆ ಏರಿಳಿತ
• ದೋಷಪೂರಿತ ಆಹಾರ ಪೂರೈಕೆ ಸರಪಳಿ
• ಕೃಷಿ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಕಡಿಮೆ ಬೆಳವಣಿಗೆ
• ಆಹಾರ ಹಣದುಬ್ಬರ
• ಆರ್‌ಬಿಐ ಬಡ್ಡಿದರಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ

ವೆಚ್ಚ ಹಣದುಬ್ಬರವು ಎಲ್ಲಾಎರಡು ವಿಧದ ಹಣದುಬ್ಬರಕ್ಕಿಂತ ಗಂಭೀರವಾದದ್ದೂ  ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಈ ವಿಧದಲ್ಲಿ ಪೂರೈಕೆಯಲ್ಲಿನ ಕಡಿತದ ಜೊತೆಗೆ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆದಾಯವು ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ.

3.ರಚನಾತ್ಮಕ ಹಣದುಬ್ಬರ: ಅಪೂರ್ಣ ಸ್ಪರ್ಧಾತ್ಮಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ, ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಹೆಚ್ಚಿನ ಲಾಭಾಂಶಗಳು ಅಥವಾ ಬೇಡಿಕೆಯನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಪೂರೈಕೆಯಲ್ಲಿ ವಿಳಂಬದಂತಹ ಕೆಲವು ಸನ್ನಿವೇಶಗಳು ರಚನಾತ್ಮಕ ಹಣದುಬ್ಬರಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ.

ಹಣದುಬ್ಬರದ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಯಾವುವು?

ಅಧಿಕ ಹಣದುಬ್ಬರವು ದೇಶಕ್ಕೆ ತಾತ್ಕಾಲಿಕ ಅಥವಾ ಶಾಶ್ವತವಾದ ಅನೇಕ ಋಣಾತ್ಮಕ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಲವು:

• ಆದಾಯ ಹಂಚಿಕೆಯ ಅಸಮಾನತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು,
• ಸಾಲದ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಳ,
• ನೈಜ ಆದಾಯದಲ್ಲಿ ಕುಸಿತ,
• ಉಳಿತಾಯದ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯಲ್ಲಿ ಇಳಿಕೆ ಮತ್ತು ಹೂಡಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಇಳಿಕೆ,
• ವ್ಯಾಪಾರ ಅನಿಶ್ಚಿತತೆ.

ಹಣದುಬ್ಬರಕ್ಕೆ ಪರಿಹಾರಗಳು

• ವಿತ್ತೀಯ ನೀತಿ (ಕಂಟ್ರಾಕ್ಷನರಿ ಪಾಲಿಸಿ): ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನ ವಿತ್ತೀಯ ನೀತಿಯು ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ವಿವಿಧ ವಲಯಗಳ ಅಗತ್ಯತೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಹಣದ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
• ಈ ಸಂಕೋಚನ ನೀತಿಯು ಬಾಂಡ್ ಬೆಲೆಗಳಲ್ಲಿನ ಇಳಿಕೆ ಮತ್ತು ಬಡ್ಡಿದರಗಳ ಹೆಚ್ಚಳದಿಂದ ವ್ಯಕ್ತವಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಹಣದುಬ್ಬರದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವೆಚ್ಚಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಇದು ಅಂತಿಮವಾಗಿ ಆರ್ಥಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ತಡೆಯಲು ಮತ್ತು ಹಣದುಬ್ಬರದ ದರವನ್ನು ತಡೆಯಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
• ಹಣಕಾಸಿನ ನೀತಿ : ಹಣಕಾಸಿನ ನೀತಿಯನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವಿತ್ತೀಯ ನೀತಿಯಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕವಾಗಿ ನೋಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಅದು ತೆರಿಗೆ, ಸರ್ಕಾರದ ಖರ್ಚು ಮತ್ತು ಸಾಲಗಳೊಂದಿಗೆ ವ್ಯವಹರಿಸುತ್ತದೆ.
• ಒಟ್ಟು ಹಣದ ಪೂರೈಕೆಯು ಸಾಮಾನ್ಯಕ್ಕಿಂತ ವೇಗವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಾದಾಗ, ಅದನ್ನು ವಿಸ್ತರಣಾ ನೀತಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ ಆದರೆ ನಿಧಾನಗತಿಯ ಹೆಚ್ಚಳ ಅಥವಾ ಅದರ ಇಳಿಕೆಯು ಸಂಕೋಚನ ನೀತಿಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
• ಇದು ಸರ್ಕಾರದ ಆದಾಯ ಮತ್ತು ವೆಚ್ಚ ನೀತಿಯೊಂದಿಗೆ ವ್ಯವಹರಿಸುತ್ತದೆ.

ಹಣದುಬ್ಬರವನ್ನು ಹೇಗೆ ಲೆಕ್ಕ ಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ?

• ಸಗಟು ಬೆಲೆ ಸೂಚ್ಯಂಕ (WPI) – ಇದನ್ನು ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ಕೈಗಾರಿಕೆ ಸಚಿವಾಲಯವು ಅಂದಾಜು ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮಾಸಿಕ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಅಳೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ.
• ಗ್ರಾಹಕ ಬೆಲೆ ಸೂಚ್ಯಂಕ (CPI) – ಪೂರ್ವನಿರ್ಧರಿತ ಸರಕುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ವಸ್ತುವಿನ ಬೆಲೆ ಬದಲಾವಣೆಗಳನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಸರಾಸರಿ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಇದನ್ನು ಲೆಕ್ಕಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ.
• ಉತ್ಪಾದಕರ ಬೆಲೆ ಸೂಚ್ಯಂಕ – ಇದು ದೇಶೀಯ ಉತ್ಪಾದಕರು ತಮ್ಮ ಉತ್ಪಾದನೆಗಾಗಿ ಸ್ವೀಕರಿಸಿದ ಕಾಲಾನಂತರದಲ್ಲಿ ಮಾರಾಟದ ಬೆಲೆಗಳಲ್ಲಿನ ಸರಾಸರಿ ಬದಲಾವಣೆಯ ಅಳತೆಯಾಗಿದೆ.
• ಸರಕು ಬೆಲೆ ಸೂಚ್ಯಂಕಗಳು – ಇದು ಸ್ಥಿರ-ತೂಕದ ಸೂಚ್ಯಂಕ ಅಥವಾ (ತೂಕದ) ಆಯ್ದ ಸರಕು ಬೆಲೆಗಳ ಸರಾಸರಿ, ಇದು ಈಗ ಇರುವ ನಿಗದಿತ ಬೆಲೆ ಮತ್ತು ಭವಿಷ್ಯದ ಬೆಲೆಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿರಬಹುದು.
• ಕೋರ್ ಬೆಲೆ ಸೂಚ್ಯಂಕ – ಇದು ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಇಂಧನಬೆಲೆಗಳಲ್ಲಿನ ಚಲನೆಗಳಿಂದ ಉಂಟಾಗುವ ಚಂಚಲತೆ ಇಲ್ಲದೆ ಸರಕು ಮತ್ತು ಸೇವೆಗಳಿಗೆ ಗ್ರಾಹಕರು ಪಾವತಿಸುವ ಬೆಲೆಗಳನ್ನು ಅಳೆಯುತ್ತದೆ. ಇದು ಆಧಾರವಾಗಿರುವ ಹಣದುಬ್ಬರ ಪ್ರವೃತ್ತಿಯನ್ನು ಅಳೆಯಲು ಒಂದು ಮಾ ರ್ಗವಾಗಿದೆ.
• ಜಿಡಿಪಿ ಡಿಫ್ಲೇಟರ್ – ಇದು ಸಾಮಾನ್ಯ ಬೆಲೆ ಹಣದುಬ್ಬರದ ಅಳತೆಯಾಗಿದೆ.

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹಣದುಬ್ಬರ ದರವನ್ನು ಯಾರು ನಿರ್ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ?

• ತಿದ್ದುಪಡಿ ಮಾಡಲಾದ ಆರ್‌ಬಿಐ ಕಾಯಿದೆಯು ಪ್ರತಿ ಐದು ವರ್ಷಗಳಿಗೊಮ್ಮೆ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಸಮಾಲೋಚಿಸಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಹಣದುಬ್ಬವನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಆದಾಗ್ಯೂ, ಬ್ಯಾಂಕ್ ದರಗಳು, ರೆಪೊ ದರಗಳು, ನಗದು ಮೀಸಲು ಅನುಪಾತ, ಡಾಲರ್‌ಗಳನ್ನು ಖರೀದಿಸುವುದು, ಹಣದ ಪೂರೈಕೆ ಮತ್ತು ಸಾಲದ ಲಭ್ಯತೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಮೂಲಕ ಹಣದುಬ್ಬರವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಭಾರತೀಯ ರಿಸರ್ವ್ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.