ಸುದ್ದಿಯಲ್ಲಿ ಏಕಿದೆ? ನರ್ಮದಾ ಮತ್ತು ಇತರ ನದಿಗಳು ಗುಜರಾತ್‌ನಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾದ ಪ್ರವಾಹಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗಿವೆ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯದ ದಕ್ಷಿಣ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ  ವಿವಿಧ ಗ್ರಾಮಗಳ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಕಡಿತಗೊಳಿಸಿವೆ.

ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳು

• ಭಾರತೀಯ ಹವಾಮಾನ ಇಲಾಖೆ (IMD) ಗುಜರಾತ್‌ನ ಕೆಲವು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಕೆಂಪು ಮತ್ತು ಕಿತ್ತಳೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆಗಳನ್ನು ನೀಡಿದೆ.
• ನರ್ಮದಾ ನದಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಸರ್ದಾರ್ ಸರೋವರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟು, ಇದು ಏರುತ್ತಿರುವ ನೀರಿನ ಮಟ್ಟದ ಹಿಂದಿನ ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ.

ಸರ್ದಾರ್ ಸರೋವರ ಯೋಜನೆ

• ಸರ್ದಾರ್ ಸರೋವರ ಯೋಜನೆಯು ಗುಜರಾತ್ ನಲ್ಲಿ ಹರಿಯುವ ನರ್ಮದಾ ನದಿಯ ಮೇಲಿನ ಗ್ರಾವಿಟಿ (ಗುರುತ್ವ) ಅಣೆಕಟ್ಟಾಗಿದೆ.
• ಗ್ರಾವಿಟಿ ಅಣೆಕಟ್ಟನ್ನು ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ಅಥವಾ ಕಲ್ಲಿನಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಸಂಪೂರ್ಣ ನೀರಿನ ಹೊರೆಯನ್ನು ಕೆಳಕ್ಕೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ಇದು ಪ್ರಾಥಮಿಕವಾಗಿ ದೊಡ್ಡ ಪ್ರಮಾಣದ ನೀರಾವರಿ ಮತ್ತು ಬಹುಪಯೋಗಿ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆಗಳಿಗೆ ಉದ್ದೇಶಿಸಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ .

ವೈಶಿಷ್ಟ್ಯಗಳು:

• ಈ ಯೋಜನೆಯನ್ನು 1979 ರಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ರಾಜ್ಯದ ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುತ್ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟನ್ನು ಶಮನಗೊಳಿಸುವ ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ರೂಪಿಸಲಾಯಿತು.
• ಉತ್ಪಾದಿಸಿದ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಅನ್ನು ಗುಜರಾತ್, ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ ರಾಜ್ಯಗಳ ನಡುವೆ ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದು, ಆದರೆ ನೀರಾವರಿ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ಗುಜರಾತ್ ಮತ್ತು ರಾಜಸ್ಥಾನ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಬಹುದು.

ನರ್ಮದಾ ನದಿ

• ನರ್ಮದಾ ನದಿಯು (ರೇವಾ ಎಂದೂ ಸಹ ಕರೆಯಲ್ಪಡುತ್ತದೆ) ಉತ್ತರ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ನಡುವಿನ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಗಡಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.
• ಮಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶ ರಾಜ್ಯದ ಶಾಹ್‌ದೋಲ್ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಮೈಕಲ್ ಪರ್ವತದ ಅಮರಕಂಟಕ ಬೆಟ್ಟದ ನರ್ಮದಾ ಕುಂಡ ಎಂದು ಹೆಸರಾಗಿರುವ ಒಂದು ಸಣ್ಣ ಕುಂಡದಿಂದ ಉಗಮಿಸುವ ನರ್ಮದಾ ನದಿ ಮುಂದೆ ಸುಮಾರು 1312 ಕಿ. ಮೀ. ಗಳಷ್ಟು ದೂರ ಪಶ್ಚಿಮಾಭಿಮುಖವಾಗಿ ಹರಿದು ಗುಜರಾತ್ ರಾಜ್ಯದ ಭರೂಚ್ ನಗರದ ಬಳಿ ಖಂಬಾತ್ ಕೊಲ್ಲಿ (ಅರಬ್ಬಿ ಸಮುದ್ರ)ಯನ್ನು ಸೇರುತ್ತದೆ.
• ಇದು ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ, ಗುಜರಾತ್ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಹರಿಸುತ್ತದೆ.
• ಇದು ಪರ್ಯಾಯದ್ವೀಪದ ಪ್ರದೇಶದ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಹರಿಯುವ ನದಿಯಾಗಿದ್ದು, ಉತ್ತರದಲ್ಲಿ ವಿಂಧ್ಯ ಶ್ರೇಣಿ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣದಲ್ಲಿ ಸಾತ್ಪುರ ಶ್ರೇಣಿಯ ನಡುವಿನ ರಿಫ್ಟ್ ಕಣಿವೆಯ ಮೂಲಕ ಹರಿಯುತ್ತದೆ.

ಉಪನದಿಗಳು:

• ಬಲಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ಉಪನದಿಗಳೆಂದರೆ – ಹಿರಾನ್, ತೆಂಡೋರಿ, ಬರ್ನಾ, ಕೋಲಾರ, ಮಾನ್, ಉರಿ, ಹಟ್ನಿ ಮತ್ತು ಓರ್ಸಾಂಗ್.
• ಎಡ ಉಪನದಿಗಳೆಂದರೆ – ಬರ್ನರ್, ಬಂಜಾರ್, ಶೇರ್, ಶಕ್ಕರ್, ದುಧಿ, ತವಾ, ಗಂಜಾಲ್, ಛೋಟಾ ತವಾ, ಕುಂಡಿ, ಗೋಯಿ ಮತ್ತು ಕರ್ಜನ್.

ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳು:

ನದಿಯ ಮೇಲಿರುವ ಪ್ರಮುಖ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳಲ್ಲಿ ಓಂಕಾರೇಶ್ವರ ಮತ್ತು ಮಹೇಶ್ವರ ಅಣೆಕಟ್ಟುಗಳು ಸೇರಿವೆ.

IMD ಯಿಂದ ನೀಡಲಾದ ವಿಭಿನ್ನ ಬಣ್ಣ-ಸಂಕೇತಗಳ ಎಚ್ಚರಿಕೆಗಳು

IMD 4 ಬಣ್ಣ ಸಂಕೇತಗಳನ್ನು ಬಳಸುತ್ತದೆ:

• ಹಸಿರು (ಎಲ್ಲವೂ ಚೆನ್ನಾಗಿದೆ): ಯಾವುದೇ ಸಲಹೆಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿಲ್ಲ.
• ಹಳದಿ (ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದಿರಿ): ಹಳದಿ ಬಣ್ಣವು ಹಲವಾರು ದಿನಗಳವರೆಗೆ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಕೆಟ್ಟ ಹವಾಮಾನವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ದೈನಂದಿನ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಅಡಚಣೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ.
• ಕಿತ್ತಳೆ/ಅಂಬರ್ (ಸಿದ್ಧರಾಗಿರಿ): ಆರೆಂಜ್ ಅಲರ್ಟ್ ಅನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಕೆಟ್ಟ ಹವಾಮಾನದ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಾಗಿ ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಜೊತೆಗೆ ರಸ್ತೆ ಮತ್ತು ರೈಲು ಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಮುಚ್ಚುವಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಯಾಣದಲ್ಲಿ ಅಡಚಣೆಯ ಸಾಧ್ಯತೆ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುತ್ ಪೂರೈಕೆಯ ಅಡಚಣೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
• ಕೆಂಪು (ಕ್ರಮ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಿ): ಅತ್ಯಂತ ಕೆಟ್ಟ ಹವಾಮಾನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳು ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ಪ್ರಯಾಣ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುತ್ ಪೂರೈಕೆಯನ್ನು ಅಡ್ಡಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಜೀವಕ್ಕೆ ಅಪಾಯವನ್ನುಂಟು ಮಾಡಿದಾಗ, ಕೆಂಪು ಎಚ್ಚರಿಕೆಯನ್ನು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ.