ಸುದ್ದಿಯಲ್ಲಿ ಏಕಿದೆ? ಕರ್ನಾಟಕದಾದ್ಯಂತ 400ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚಿನ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಪ್ರಸ್ತಾವನೆಯನ್ನು ಸಚಿವ ಸಂಪುಟವು ಕೈಗೆತ್ತಿಕೊಳ್ಳುವ ನಿರೀಕ್ಷೆಯಿದೆ.

ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳು

• ಕರ್ನಾಟಕವು ಪ್ರಾಯೋಗಿಕ ಯೋಜನೆಯಾಗಿ ಎರಡು ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು, ಅದು ಇನ್ನೂ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದೆ.
• ಒಂದು ನೀತಿ ವಿಷಯವಾಗಿ, ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಗ್ರಾಮ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸುತ್ತದೆ.
• ಇದನ್ನು ಪ್ರಥಮ ದರ್ಜೆಯ ನ್ಯಾಯಾಂಗ ಮ್ಯಾಜಿಸ್ಟ್ರೇಟ್ ನ್ಯಾಯಾಲಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ, ಸಣ್ಣ ವಿವಾದಗಳನ್ನು ಇತ್ಯರ್ಥಗೊಳಿಸಲು ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಮತ್ತು ಸಿವಿಲ್ ನ್ಯಾಯವ್ಯಾಪ್ತಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
• ಹಲವು ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳನ್ನು ಆರಂಭಿಸಲಾಗಿದ್ದು, 10 ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ 257 ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿವೆ. ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ 89 ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಗ್ರಾಮ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ರಾಜಸ್ಥಾನ 45, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ 44, ಕೇರಳ 30, ಮಹಾರಾಷ್ಟ್ರ 23 ಮತ್ತು ಒಡಿಶಾ 19 ಇಂತಹ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಉದ್ದೇಶ

ಇದು ಗ್ರಾಮೀಣ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ತಳಮಟ್ಟದವರೆಗೆ ಜನರಿಗೆ ನ್ಯಾಯವನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ದಿಟ್ಟ ಹೆಜ್ಜೆಯಾಗಿದೆ. ಸ್ಥಳೀಯ ವಿವಾದಗಳು ಮತ್ತು ಕಾನೂನು ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಪರಿಹರಿಸಬೇಕು ಎಂಬುದು ಇದರ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ.  ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ 8,000ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯಿತಿಗಳಿದ್ದು, ಪ್ರತಿ ಗ್ರಾಮಕ್ಕೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಬರಲು ವರ್ಷಗಳೇ ಬೇಕಾಗಬಹುದು. ಈ ನಿಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಮಹತ್ವವಾಗಿರುತ್ತವೆ.

ಗ್ರಾಮ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಮಸೂದೆ 2008

• ಗ್ರಾಮ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಮಸೂದೆಯನ್ನು 22 ಡಿಸೆಂಬರ್ 2008 ರಂದು ಸಂಸತ್ತು ಅಂಗೀಕರಿಸಿತು ಮತ್ತು ಗ್ರಾಮ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಕಾಯ್ದೆಯು 02 ಅಕ್ಟೋಬರ್ 2009 ರಿಂದ ಜಾರಿಗೆ ಬಂದಿತು.
• ಗ್ರಾಮ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳು ಗ್ರಾಮೀಣ ಪ್ರದೇಶದ ಜನರಿಗೆ ಅವರ ಮನೆ ಬಾಗಿಲಿಗೆ ಅಗ್ಗದ ನ್ಯಾಯವನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.
• ಈ ಕಾಯಿದೆಯು ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರ, ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್, ಅರುಣಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ಸಿಕ್ಕಿಂ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಸಂವಿಧಾನದ ಆರನೇ ಶೆಡ್ಯೂಲ್‌ನಲ್ಲಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟಪಡಿಸಿದ ಬುಡಕಟ್ಟು ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಎಲ್ಲಾ ಭಾರತೀಯ ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಕೇಂದ್ರಾಡಳಿತ ಪ್ರದೇಶಗಳಿಗೆ ಮಾನ್ಯವಾಗಿದೆ.
• ಈ ಸ್ಥಳೀಯ ನ್ಯಾಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಗೆ ಧನಸಹಾಯವನ್ನು ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಗ್ರಾಮ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಯೋಜನೆಯಡಿ ನೋಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇದರ ಭಾಗವಾಗಿ, ಗ್ರಾಮ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಗರಿಷ್ಠ 18 ಲಕ್ಷಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸಲಾಗುವುದು. ಇದರ ನಂತರ, ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಈ ಸಂಚಾರಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯಗಳಿಗೆ ನಿರ್ವಹಣಾ ವೆಚ್ಚವಾಗಿ ಮೊದಲ ಮೂರು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ವಾರ್ಷಿಕ 3.2 ಲಕ್ಷಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ.