ಸುದ್ದಿಯಲ್ಲಿ ಏಕಿದೆ? ಮೈಸೂರು ತಾಲೂಕಿನ ವರುಣಾ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಒಳಚರಂಡಿ ಕಾಮಗಾರಿ ವೇಳೆ 11ನೇ ಶತಮಾನಕ್ಕೆ ಸೇರಿದ ಎರಡು ಜೈನ ಶಿಲ್ಪಗಳು ಪತ್ತೆಯಾಗಿವೆ.

ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳು

• ಈ ಶಿಲ್ಪಗಳು ಮುರಿದ ಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಲಭ್ಯವಾಗಿದ್ದು,ಕೈ ಹಾಗೂ ಕಾಲುಗಳಲ್ಲಿ ಗೊಮ್ಮಟ್ಟನ ಶಿಲ್ಪ, ಕೇವಲ ತಲೆ ಮಾತ್ರ ಇರುವ ಒಂದು ಶಿಲ್ಪ ಹಾಗೂ ಹೆಣ್ಣು ದೇವರ ಒಂದು ಶಿಲ್ಪ ಪತ್ತೆಯಾಗಿವೆ.
• ಇವುಗಳನ್ನು ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಾನವ ಸಂಗ್ರಹಾಲಯದಲ್ಲಿರುವ ASI ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲಾಯಿತು.
• ಗಂಗರು ಹಾಗೂ ಹೊಯ್ಸಳರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ವರುಣ, ವಾಜಮಂಗಲ ಹಾಗೂ ವರಕೋಡು ದೊಡ್ಡ ಜೈನ ಕೇಂದ್ರಗಳಾಗಿದ್ದವು.

ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಜೈನ ತೀರ್ಥಂಕರರ ಶಿಲ್ಪಗಳು

ಹೆಚ್ಚಿನ ಶಿಲ್ಪಗಳು ಜೈನ ಧರ್ಮದ 24 ತೀರ್ಥಂಕರರನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತವೆ.

ಭಂಗಿ: ಕುಳಿತಿರುವ ಕಮಲದ ಭಂಗಿ ಅಥವಾ ಧ್ಯಾನದ ಖಡ್ಗಾಸನ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ನಿಂತಿರುವಂತೆ ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ, ನಿಂತಿರುವ ತೀರ್ಥಂಕರನು ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾದ ಮತ್ತು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ನಗ್ನವಾಗಿದ್ದು ಅತ್ಯಂತ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಜೈನ ಶಿಲ್ಪವಾಗಿದೆ.

ಸಾಂಕೇತಿಕ: ಈ ರೀತಿಯ ಶಿಲ್ಪಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಕಠಿಣವಾದ ತಪಸ್ಸಿನ ಆದರ್ಶವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತವೆ – ಜೈನ ಧರ್ಮದ ಆಚರಣೆಗೆ ಕೇಂದ್ರಗಳಾಗಿರುತ್ತ್ತವೆ.

ಈ ಜೈನ ಶಿಲ್ಪಗಳು ಎಲ್ಲೆಲ್ಲಿಕಂಡುಬಂದಿವೆ?

ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳ: ಖಡ್ಗಾಸನ ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿರುವ ಬಾಹುಬಲಿಯ 57 ಅಡಿ ಎತ್ತರದ ಏಕಶಿಲಾ ಗೊಮ್ಮಟೇಶ್ವರ ಪ್ರತಿಮೆಯ ನೆಲೆಯಾಗಿದೆ.

ಹಳೇಬೀಡು: ಹೊಯ್ಸಳ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವಾರು ಜೈನ ತೀರ್ಥಂಕರರನ್ನು ಖಡ್ಗಾಸನ ಆಸನದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ದಿಲ್ವಾರಾ ದೇವಾಲಯಗಳು: ಮೌಂಟ್ ಅಬು ಬಳಿ ಇರುವ ಈ ದೇವಾಲಯಗಳು ಖಡ್ಗಾಸನ ತೀರ್ಥಂಕರರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿವೆ.

ಕರ್ನಾಟಕದಲ್ಲಿ ಜೈನ ಧರ್ಮದ ಹರಡುವಿಕೆ:

ಇತಿಹಾಸ: ಕ್ರಿಸ್ತಪೂರ್ವ 3 ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ. ಆಚಾರ್ಯ ಭದ್ರಬಾಹು ಉತ್ತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಹನ್ನೆರಡು ವರ್ಷಗಳ ದೀರ್ಘ ಕ್ಷಾಮವನ್ನು ಭವಿಷ್ಯ ನುಡಿದರು ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣಕ್ಕೆ ಜೈನ ಸಂಘದ ವಲಸೆಗೆ ಕಾರಣರಾದರು. ಶ್ರವಣಬೆಳಗೊಳದ ಚಂದ್ರಗಿರಿ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಜೈನ ಸಂಘ ತಂಗಿದರು. ಅವರ ಜೊತೆಯಲ್ಲಿ ಅವರ ಶಿಷ್ಯ ಚಂದ್ರಗುಪ್ತ ಮೌರ್ಯರು ಇದ್ದರು.

ಧರ್ಮ ಪ್ರಚಾರ: ಭದ್ರಬಾಹು ತನ್ನ ಜೀವಿತಾವಧಿ ಸಮೀಪಿಸುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ಮನಗಂಡ ಅವರು ತಮ್ಮ ಶಿಷ್ಯರಿಗೆ ಧರ್ಮ ಪ್ರಚಾರಕ್ಕೆ ಸೂಚಿಸಿ ಚಂದ್ರಗಿರಿಯಲ್ಲಿ ಸಲ್ಲೇಖನ ಕೈಗೊಂಡರು.

ಸಲ್ಲೇಖನವು ಆಹಾರದ ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಸಾವಿನವರೆಗೆ ಉಪವಾಸ ಮಾಡುವ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಿತ ಅಭ್ಯಾಸವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಚಂದ್ರಗುಪ್ತ ಮೌರ್ಯ: ಅವನು ತನ್ನ ಗುರುವಿನ ಹೆಜ್ಜೆಗುರುತುಗಳನ್ನು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾ ಈ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ವಾಸಿಸುತ್ತಿದ್ದನು ಮತ್ತು ನಂತರ ಅವನು ಸಲ್ಲೇಖನನನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಂಡನು.

ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸ್ಥಳ: ಜೈನ ಬಸದಿ ಸಂಕೀರ್ಣ, ಹಳೇಬೀಡು ದೇವಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಬೆಳಗಾವಿಯ ಜೈನ ದೇವಾಲಯಗಳು.

ಖಡ್ಗಾಸನ ಸ್ಥಾನ:

ಅರ್ಥ: ಖಡ್ಗಾಸನವು ಜೈನ ಪ್ರತಿಮಾಶಾಸ್ತ್ರದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾದ ವಿವಿಧ ಆಸನಗಳಲ್ಲಿ (ಭಂಗಿಗಳು) ಒಂದನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.

ವಿವರಣೆ: ಪರಸ್ಪರ ಎರಡು ಇಂಚುಗಳಷ್ಟು ದೂರದಲ್ಲಿ ಪಾದಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ನಿಂತಿರುವ ಭಂಗಿ, ಕೈಗಳು ಬದಿಗಳಲ್ಲಿ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪಡೆಯುತ್ತವೆ, ಆದರೆ ದೇಹವನ್ನು ಸ್ಪರ್ಶಿಸುವುದಿಲ್ಲ.