ಸುದ್ದಿಯಲ್ಲಿ  ಏಕಿದೆ? ಭಾರತದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ವೈವಿಧ್ಯತೆ ಮತ್ತು ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುವ ಭಾಗವಾಗಿ, ಒಡಿಶಾದ ಸೂರ್ಯ ದೇವಾಲಯದ ಐತಿಹಾಸಿಕ ಕೋನಾರ್ಕ್ ಚಕ್ರದ ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರವನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುವ ಗೋಡೆಯನ್ನು G20 ಶೃಂಗಸಭೆಯ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವ ನಾಯಕರನ್ನು ಸ್ವಾಗತಿಸಲು ಹಿನ್ನೆಲೆಯಾಗಿ ಇರಿಸಲಾಗಿತ್ತು.

ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳು

• 18 ನೇ G20 ಶೃಂಗಸಭೆಯು ಭಾರತದ ಹೊಸದಿಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ 9 ರಿಂದ 10 ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ 2023 ರಂದು ‘ಒಂದು ಭೂಮಿ, ಒಂದು ಕುಟುಂಬ, ಒಂದು ಭವಿಷ್ಯ’ ಎಂಬ ವಿಷಯದ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ನಡೆಯಿತು.
• ಶೃಂಗಸಭೆಯ ಸ್ಥಳವು ನವದೆಹಲಿಯ ಪ್ರಗತಿ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿರುವ ಭಾರತ್ ಮಂಡಪಂ ಕನ್ವೆನ್ಷನ್ ಸೆಂಟರ್ ಆಗಿತ್ತು.

ಕೋನಾರ್ಕ್ ಸೂರ್ಯ ದೇವಾಲಯದ ಸಂಗತಿಗಳು

• ಭಾರತದ ವಿಶಿಷ್ಟವಾದ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಕೋನಾರ್ಕ್‌ ಸೂರ್ಯ ದೇವಾಲಯವು ಒಂದು.
• ಕೋನಾರ್ಕ್ ಎಂಬ ಶಬ್ಧ ಸಂಸ್ಕೃತದ ಕೋನ(angle) ಹಾಗೂ ಅರ್ಕ(ಸೂರ್ಯ) ಎಂಬುದರಿಂದ ಬಂದಿದೆ.
• ಭಾರತದ ಒಡಿಶಾದ ಪುರಿ ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕರಾವಳಿಯಲ್ಲಿರುವ ಕೋನಾರ್ಕ್‌ನಲ್ಲಿರುವ 13 ನೇ ಶತಮಾನದ ಸೂರ್ಯ ದೇವಾಲಯವಾಗಿದೆ.
• 1238-1250 ರ ಸುಮಾರಿಗೆ ಇಲ್ಲಿನ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಗಂಗಾ ರಾಜಮನೆತನದ ರಾಜ ನರಸಿಂಹದೇವ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಎಂಬುದು ಇತಿಹಾಸ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.
• ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣನ ಪುತ್ರ ಸಾಂಬ ಕೋನಾರ್ಕ್ನ ಸೂರ್ಯ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಸೂರ್ಯನಿಗೆ  ಗೌರವ ಸಲ್ಲಿಸಲು ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಎಂಬುದು ಐತಿಹ್ಯ ಹಾಗೂ ಪುರಾಣಗಳಿಂದ ಬಂದಿರುವ ನಂಬಿಕೆ.
• ಹಿಂದೂ ಸೂರ್ಯ ದೇವರಾದ ಸೂರ್ಯನಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾಗಿರುವ ಈ ದೇವಾಲಯದ ಸಂಕೀರ್ಣವು 100-ಅಡಿ ರಥದ ಆಕಾರದಲ್ಲಿದ್ದು, ನಾಗಾಲೋಟದ ಕುದುರೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
• ದೇವಾಲಯದ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವು ಕಳಿಂಗ ಶೈಲಿಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಕ್ಕೆ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಉದಾಹರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಹಿಂದೂ ಪುರಾಣಗಳ ದೃಶ್ಯಗಳನ್ನು ಚಿತ್ರಿಸುವ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಕಲ್ಲಿನ ಕೆತ್ತನೆಗಳನ್ನುಇಲ್ಲಿ ನೋಡಬಹುದು.
• ಈ ದೇವಾಲಯವು UNESCO ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಹಿಂದೂಗಳ ಪ್ರಮುಖ ಯಾತ್ರಾ ಸ್ಥಳವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು 10 ರೂಪಾಯಿಗಳ ಭಾರತೀಯ ಕರೆನ್ಸಿ ನೋಟಿನ ಹಿಮ್ಮುಖ ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಿಸಲಾಗಿದೆ.
• 1676 ರಲ್ಲಿ ಯುರೋಪಿಯನ್ ನಾವಿಕರು ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು “ಕಪ್ಪು ಪಗೋಡಾ” ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಿದ್ದರು ಏಕೆಂದರೆ ಅದು ಕಪ್ಪು ಬಣ್ಣದಲ್ಲಿ ಕಾಣುವ ದೊಡ್ಡ ಶ್ರೇಣೀಕೃತ ಗೋಪುರದಂತೆ ಕಾಣುತ್ತದೆ. ಅದೇ ರೀತಿ, ಪುರಿಯ ಜಗನ್ನಾಥ ದೇವಾಲಯವನ್ನು “ವೈಟ್ ಪಗೋಡ” ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು.

ಪ್ರಮುಖ ಲಕ್ಷಣಗಳು:

• ದೇವಾಲಯವು ಸೂರ್ಯ ದೇವರ ರಥವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತದೆ, ಏಳು ಕುದುರೆಗಳಿಂದ ಎಳೆಯಲ್ಪಟ್ಟ ಹನ್ನೆರಡು ಜೋಡಿ ಚಕ್ರಗಳು ಸ್ವರ್ಗದಾದ್ಯಂತ ಅದರ ಚಲನೆಯನ್ನು ಪ್ರಚೋದಿಸುತ್ತದೆ.
• ಈ ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆ ಎಂದರೆ ಅದು ಜಗತ್ತಿನ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ, ಗಡಿಯಾರವನ್ನು ಹೋಲುವ ನೆರಳಿನ ಗಡಿಯಾರ (ಸನ್ ಡಯಲ್),   12 ಜೊತೆ ಚಕ್ರಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದು, ಸಮಯವನ್ನು ನಿಖರವಾಗಿ ಹೇಳುತ್ತದೆ.  ಸೂರ್ಯನ ಮೊದಲ ಕಿರಣಗಳು ದೇವಾಲಯದ ಮುಖ್ಯ ದ್ವಾರದ ಮೇಲೆ ಬೀಳುತ್ತದೆ.
• ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಬಳಕೆ ಮಾಡಲಾಗಿರುವ ಮ್ಯಾಗ್ನೆಟ್ ನ(ಅಯಸ್ಕಾಂತ)ದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೂಲಕ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿರುವ ಮುಖ್ಯ ವಿಗ್ರಹ ತೇಲುವಂತೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಇದರೊಂದಿಗೆ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿನ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಸೂರ್ಯ ರಶ್ಮಿ ನೇರವಾಗಿ ಚುಂಬಿಸುವಂತಹ ನಿಪುಣ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪವನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಕಾಣಬಹುದು

ನಿಮಗಿದು ತಿಳಿದಿರಲಿ

• ಭಾರತದಲ್ಲಿರುವ ಕೆಲವೇ ಕೆಲವು ಸೂರ್ಯ ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ಕೋರ್ನಾಕ್‌ ಆಲಯವು ಒಂದಾಗಿದೆ. ಗುಜರಾತ್‌ನ ಮೊಧೇರಾ ಸೂರ್ಯ ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದ ಮಾರ್ತಾಂಡ್ ಸೂರ್ಯ ದೇವಾಲಯಗಳು ಕೂಡ ಹೆಚ್ಚು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿವೆ.