ಸುದ್ದಿಯಲ್ಲಿ ಏಕಿದೆ? ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪಂಚಾಯತ್ ರಾಜ್‌ ಗಳು 1992ರ ಸಂವಿಧಾನದ 73ನೇ ತಿದ್ದುಪಡಿಯ ಪ್ರಕಾರ 1993ರ ಏಪ್ರಿಲ್ 24ರಂದು ಜಾರಿಗೆ ಬಂದವು. ಹೀಗಾಗಿ ಅದರ ನೆನಪಿಗಾಗಿ ಪಂಚಾಯತ್ ರಾಜ್ ಸಚಿವಾಲಯವು ಪ್ರತಿವರ್ಷ ಏಪ್ರಿಲ್ 24ರಂದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪಂಚಾಯತ್ ರಾಜ್ ದಿನವನ್ನಾಗಿ ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳು

• ಸ್ಥಳೀಯ ಸ್ವ-ಆಡಳಿತ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಈ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಪಂಚಾಯತ್ ರಾಜ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಎಂದೂ ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಗ್ರಾಮೀಣ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಅಧಿಕಾರ ವಿಕೇಂದ್ರೀಕರಣವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
• ಭಾರತವು ಹಳ್ಳಿಗಳಿಂದ ಕೂಡಿದ ದೇಶ, ಹೀಗಾಗಿ ಹಳ್ಳಿಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಒತ್ತು ನೀಡುವುದು ಮುಖ್ಯ.
• ಮೊದಲ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪಂಚಾಯತ್ ರಾಜ್ ದಿನವನ್ನು 2010 ರಲ್ಲಿ ಆಚರಿಸಲಾಯಿತು. ಅಂದಿನಿಂದ, ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಏಪ್ರಿಲ್ 24 ರಂದು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪಂಚಾಯತ್ ರಾಜ್ ದಿನವನ್ನು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಪಂಚಾಯತ್ ರಾಜ್ ಎಂದರೇನು?

• ಸಂವಿಧಾನವು ಜಾರಿಗೆ ಬಂದ ನಂತರ, ಆರ್ಟಿಕಲ್ 40 ಪಂಚಾಯತ್‌ಗಳ ಉಲ್ಲೇಖವನ್ನು ಮಾಡಿತು ಮತ್ತು 246 ನೇ ವಿಧಿಯು ಸ್ಥಳೀಯ ಸ್ವ-ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಯಾವುದೇ ವಿಷಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಶಾಸನ ಮಾಡಲು ರಾಜ್ಯ ಶಾಸಕಾಂಗಕ್ಕೆ ಅಧಿಕಾರ ನೀಡುತ್ತದೆ.
• ಪಂಚಾಯತ್ ರಾಜ್ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು (PRI) ತಳಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲು 73 ನೇ ಸಾಂವಿಧಾನಿಕ ತಿದ್ದುಪಡಿ ಕಾಯಿದೆ, 1992 ರ ಮೂಲಕ ಸಂವಿಧಾನೀಕರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ದೇಶದಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ವಹಿಸಲಾಯಿತು.
• PRI ಎಂಬುದು ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಗ್ರಾಮೀಣ ಸ್ಥಳೀಯ ಸ್ವ-ಸರ್ಕಾರದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ.
• ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರಿಂದ ಚುನಾಯಿತರಾದ ಅಂತಹ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಿಂದ ಸ್ಥಳೀಯ ವ್ಯವಹಾರಗಳ ನಿರ್ವಹಣೆಯೇ ಸ್ಥಳೀಯ ಸ್ವಯಂ ಸರ್ಕಾರ.
• ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಪಂಚಾಯತ್ ರಾಜ್ ಸಂಸ್ಥೆಗಳಲ್ಲಿ ಇ-ಆಡಳಿತವನ್ನು ಬಲಪಡಿಸಲು, ಪಂಚಾಯತ್ ರಾಜ್ ಸಚಿವಾಲಯ (MoPR) ಬಳಕೆದಾರ ಸ್ನೇಹಿ ವೆಬ್ ಆಧಾರಿತ ಪೋರ್ಟಲ್ eGramSwaraj ಅನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದೆ.