ಸುದ್ದಿಯಲ್ಲಿ ಏಕಿದೆ? ಸಿಂಧೂ ನದಿ ಕಣಿವೆಯಲ್ಲಿನ ಜಲ ವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ನೀಡಿದ್ದ ದೂರು ವಿರುದ್ದ ಭಾರತ ಎತ್ತಿದ್ದ ಆಕ್ಷೇಪಗಳನ್ನು ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ನ್ಯಾಯಾಲಯ ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ.

ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳು

• ಭಾರತದ ಈ ಯೋಜನೆಯಿಂದ ವಿಶ್ವಬ್ಯಾಂಕ್‌ ಸಿಂಧೂ ನದಿ ಒಪ್ಪಂದದ ಅಧ್ಯಯನಕ್ಕೆ ತಟಸ್ಥ ತಜ್ಞರ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ರಚಿಸಿದ್ದು, ಇದೀಗ ಭಾರತ ಎತ್ತಿರುವ ಆಕ್ಷೇಪಣೆಗಳನ್ನು ನ್ಯಾಯಾಲಯ ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದೆ.

ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಮನವಿ

• ಭಾರತದ ಯೋಜನೆಯಿಂದ ತೊಂದರೆಯಾಗಲಿದ್ದು, ಸದ್ಯ ಹರಿದು ಬರುತ್ತಿರುವ ನೀರಿನ ಪ್ರಮಾಣ ಕಡಿಮೆಯಾಗಲಿದೆ ಎಂದು ಹೇಳಿತ್ತು.
• ಶಾಶ್ವತ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ : ನ್ಯಾಯಾಲಯ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ ವಹಿಸಬೇಕು ಎಂದು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಮನವಿ ಮಾಡಿತ್ತು.

ಜಲ ವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆಗಳು :ಜಮ್ಮು ಮತ್ತು ಕಾಶ್ಮೀರದಲ್ಲಿ ಕಿಶನ್ಗಂಗಾ ಮತ್ತು ರಾಟಲ್ (ಚೆನಾಬ್ ನದಿಯ ಮೇಲೆ) ಕಿಶನ್‌ಗಂಗಾ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಾವರವು ಝೀಲಂ ನದಿಯ ಉಪನದಿಯ ಮೇಲೆ 330 ಮೆಗಾವ್ಯಾಟ್ ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ರನ್-ಆಫ್-ದಿ-ರಿವರ್ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ರಾಟಲ್ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಾವರವು ಚೆನಾಬ್ ನದಿಯ ಮೇಲೆ 850 ಮೆಗಾವ್ಯಾಟ್ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ.

ಸಿಂಧೂ ನದಿ ಒಪ್ಪಂದ

• ಭಾರತ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಒಂಬತ್ತುವರ್ಷಗಳ ಮಾತುಕತೆಯ ನಂತರ 1960 ರಲ್ಲಿಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದವು, ವಿಶ್ವ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿತು.
• ಒಪ್ಪಂದವು ಹಲವಾರು ನದಿಗಳ ನೀರಿನ ಬಳಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಎರಡು ದೇಶಗಳ ನಡುವೆ ಸಹಕಾರ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ವಿನಿಮಯಕ್ಕಾಗಿ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ.
• ಇದು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮೂರು “ಪೂರ್ವ ನದಿಗಳ” ನೀರಿನ ಮೇಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಿಯಾಸ್, ರವಿ ಮತ್ತು ಸಟ್ಲೆಜ್., ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಮೂರು “ಪಶ್ಚಿಮ ನದಿಗಳ” ಅಂದರೆ ಸಿಂಧೂ, ಚೆನಾಬ್ ಮತ್ತು ಝೀಲಂ ನದಿ ನೀರಿನ ಮೇಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.
• ಭಾರತವು ಸಿಂಧೂ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ಒಟ್ಟು 20% ನಷ್ಟು ನೀರನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನವು 80% ರಷ್ಟು ಪಾಲು ಹೊಂದಿದೆ.
• ಈ ಒಪ್ಪಂದವು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಪಶ್ಚಿಮ ನದಿ ನೀರನ್ನು ಸೀಮಿತ ನೀರಾವರಿ ಬಳಕೆಗೆ ಮತ್ತುವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆ, ನ್ಯಾವಿಗೇಷನ್, ಮೀನು ಕೃಷಿ ಮುಂತಾದ ಅನ್ವಯಗಳಿಗೆ ಅನಿಯಮಿತ ಬಳಕೆಯಲ್ಲದ ಬಳಕೆಗೆ ಬಳಸಲು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ.
• ಸಿಂಧೂ ಜಲ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಇಂದು ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿ ನೀರು ಹಂಚಿಕೆಯ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಸಿಂಧೂ ನದಿ

• ಉಗಮ :ಕೈಲಾಸ ಪರ್ವತ, ಟಿಬೆಟ್
• ಉದ್ದ:2880 ಕಿ.ಮೀ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ709 ಕಿ.ಮೀ.
• ಜಲಾನಯನ ಕ್ಷೇತ್ರ –800 ಚ.ಕಿ.ಮೀ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ1.17,864 ಚ.ಕಿ.ಮೀ.
• ಉಪನದಿಗಳು – ಜೇಲಂ , ಚಿನಾಬ್ , ರಾವಿ , ಬಿಯಾಸ್ , ಸಟ್ಲೆಜ್, ಸಿಂಯೋಕ್ , ಸ್ಕರ್ದು ನದಿಯು ವಾಯುವ್ಯದಿಂದ ಲಡಾಖ್, ಬಾಲ್ಟಿಸ್ತಾನ್ ಮೂಲಕ ಗಿಲ್ಗಿಟ್, ಪಿಒಕೆ ಮೂಲಕ ಹರಿಯುತ್ತದೆ ಮತ್ತುಅಲ್ಲಿಂದ ಇಡೀ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಹರಿಯುತ್ತದೆ.
• ಸಿಂಧೂ ಕಣಿವೆ ನಾಗರಿಕತೆ, ಇದು ಮನುಕುಲದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ನಾಗರಿಕತೆಯಾಗಿದೆ, ಇದು ಸುಮಾರು 5500 BC ಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಧೂ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿದೆ.