ಸುದ್ದಿಯಲ್ಲಿ ಏಕಿದೆ?

ಸಂಸದರು, ಶಾಸಕರು ಶಾಸನಸಭೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತನಾಡಲು, ಮತ ಚಲಾಯಿಸಲು ಲಂಚ ಪಡೆದ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ವಿಚಾರಣೆಯಿಂದ ವಿನಾಯಿತಿ ಪಡೆಯಬಹುದೇ ಎಂಬ ವಿಷಯ ಕುರಿತ ವಿಚಾರಣೆಯಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳಿಗೆ ನೆರವಾಗಲು ಸುಪ್ರೀಂ ಕೋರ್ಟ್ ‘ಅಮಿಕಸ್ ಕ್ಯೂರಿ’ ನೇಮಿಸಿದೆ.

ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳು

• ‘ಈ ವಿಷಯ ಭಿನ್ನ ಕವಲುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಹಾಗೂ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಮಹತ್ವದ್ದೂ ಆಗಿದೆ’ ಎಂದು 2019ರಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ನ್ಯಾಯಮೂರ್ತಿಯಾಗಿದ್ದ ರಂಜನ್ ಗೊಗೊಯಿ ನೇತೃತ್ವದ ತ್ರಿಸದಸ್ಯ ಪೀಠವು ಇದನ್ನು ಉನ್ನತ ಪೀಠದ ವಿಚಾರಣೆಗೆ ಒಪ್ಪಿಸಿತ್ತು.

ಹಿನ್ನೆಲೆ

• ವಿ.ನರಸಿಂಹರಾವ್ ವರ್ಸಸ್ ಸಿಬಿಐ ಪ್ರಕರಣದಲ್ಲಿ 1998ರಲ್ಲಿ ತೀರ್ಪು ನೀಡಿದ್ದ ಐವರು ಸದಸ್ಯರ ಸಂವಿಧಾನ ಪೀಠವು, ಶಾಸನಸಭೆಯ ಒಳಗೆ ಜನಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳು ಆಡುವ ಮಾತುಗಳಿಗೆ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ವಿಚಾರಣೆಯಿಂದ ವಿನಾಯಿತಿ ಇದೆ ಎಂದು ತೀರ್ಪು ನೀಡಿತ್ತು.
• ರಾಜ್ಯಸಭೆ ಚುನಾವಣೆಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಅಭ್ಯರ್ಥಿ ಪರ ಮತಚಲಾಯಿಸಲು ಲಂಚ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ತಮ್ಮ ವಿರುದ್ಧ ದಾಖಲಿಸಿದ್ದ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ಪ್ರರಣದ ರದ್ದತಿ ಕೋರಿದ್ದ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ಜಾರ್ಖಂಡ್ ಹೈಕೋರ್ಟ್ ತಳ್ಳಿ ಹಾಕಿತ್ತು. ಇದನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಿ ಸೀತಾ ಸೊರೇನ್ ಫೆಬ್ರುವರಿ 17, 2014ರಲ್ಲಿ ಮೇಲ್ಮನವಿ ಸಲ್ಲಿಸಿದ್ದರು. ಮತ ಚಲಾಯಿಸಲು ಲಂಚ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಸಿಬಿಐ ಇವರ ವಿರುದ್ಧ ಮೊಕದ್ದಮೆ ದಾಖಲಿಸಿತ್ತು.

ಅಮಿಕಸ್ ಕ್ಯೂರಿ ಯಾರು?

• ಅಮಿಕಸ್ ಕ್ಯೂರಿ, ಅಕ್ಷರಶಃ ನ್ಯಾಯಾಲಯದ ಸ್ನೇಹಿತ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ, ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಪರಿಣತಿಯ ಅಗತ್ಯವಿರುವ ಪ್ರಕರಣಗಳಲ್ಲಿ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ನೇಮಿಸಿದ ತಟಸ್ಥ ವಕೀಲರಾಗಿದ್ದಾರೆ.
• ಅವರು ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಕರಣಗಳ ತೀರ್ಪಿನಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯಕ್ಕೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ನೇಮಕಗೊಂಡ ವಕೀಲರು.

ಪಾತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಗಳು:

• ಭಾರತವು, ಜೈಲಿನಿಂದ ಅಥವಾ ಇತರ ಯಾವುದೇ ಕ್ರಿಮಿನಲ್ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಆರೋಪಿಯನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸದಿದ್ದರೆ ಅರ್ಜಿಯನ್ನು ಸ್ವೀಕರಿಸಿದರೆ, ನಂತರ, ಆರೋಪಿಯ ಪ್ರಕರಣವನ್ನು ಸಮರ್ಥಿಸಲು ಮತ್ತು ವಾದಿಸಲು ನ್ಯಾಯಾಲಯದಿಂದ ವಕೀಲರನ್ನು ಅಮಿಕಸ್ ಕ್ಯೂರಿಯಾಗಿ ನೇಮಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
• ಸಿವಿಲ್ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಹ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸದ ಪಕ್ಷದಲ್ಲಿ ಅಗತ್ಯವೆಂದು ಭಾವಿಸಿದರೆ ಅಮಿಕಸ್ ಕ್ಯೂರಿಯಾಗಿ ವಕೀಲರನ್ನು ನೇಮಿಸಬಹುದು.
• ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ಅಥವಾ ಸಾರ್ವಜನಿಕರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಯಾವುದೇ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ಅಮಿಕಸ್ ಕ್ಯೂರಿಯನ್ನು ನೇಮಿಸಬಹುದು.