ಸುದ್ದಿಯಲ್ಲಿ ಏಕಿದೆ? ಏಷ್ಯಾದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ಲಿಕ್ವಿಡ್ ಮಿರರ್(ಕನ್ನಡಿ) ಟೆಲಿಸ್ಕೋಪ್ ಅನ್ನು ಉತ್ತರಾಖಂಡದ ಪ್ರವಾಸಿ ನಗರವೆಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾಗಿರುವ ನೈನಿತಾಲ್‌ನ ಆರ್ಯಭಟ್ಟ ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಉದ್ಘಾಟಿಸಲಾಯಿತು.

ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳು

• ಈ ದೂರದರ್ಶಕವನ್ನು ನೈನಿತಾಲ್‌ನ ದೇವಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ .
• ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರದ ಇತಿಹಾಸವು ಶತಮಾನಗಳಷ್ಟು ಹಳೆಯದಾದ ಕಾರಣ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಈ ದೂರದರ್ಶಕವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವುದು ಸಹ ವಿಶೇಷವಾಗಿದೆ. ಭಾರತವು ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರಕ್ಕೆ ಮಹತ್ವದ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದೆ.

ದೂರದರ್ಶಕದ ವಿಶೇಷತೆ

• ಆರ್ಯಭಟ್ಟ ರಿಸರ್ಚ್ ಇನ್‌ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್ ಆಫ್ ಅಬ್ಸರ್ವೇಷನಲ್ ಸೈನ್ಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ಈ ದೂರದರ್ಶಕವು 4 ಮೀಟರ್ ವ್ಯಾಸವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
• ಭಾರತವು ಕೆನಡಾ ಮತ್ತು ಬೆಲ್ಜಿಯಂ ಸಹಯೋಗದಲ್ಲಿ ಈ ದೂರದರ್ಶಕವನ್ನು ತಯಾರಿಸಿದೆ.
• ವಿಶ್ವದಲ್ಲೇ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಈ ದೂರದರ್ಶಕವನ್ನು ಖಗೋಳ ವೀಕ್ಷಣೆಗೆ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.
• ಈ ದೂರದರ್ಶಕವು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದ ಅನೇಕ ರಹಸ್ಯಗಳನ್ನು ಬಹಿರಂಗಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಐದು ವರ್ಷಗಳವರೆಗೆ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆ ಮಾಡಲಿದೆ.
• ಇದು ಮೂರು ಘಟಕಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಮೊದಲ ಬೌಲ್, ಇದರಲ್ಲಿ ಪಾದರಸ (ದ್ರವ ಲೋಹ) ಇರುತ್ತದೆ. ಇದು ಗಾಳಿಯ ಒತ್ತಡದ ಚಾಲಿತ ಮೋಟರ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ, ಅದರ ಮೇಲೆ ದ್ರವ ಕನ್ನಡಿ ಇದೆ.
• ಅದು ತಿರುಗುವಾಗ ದ್ರವ ಕನ್ನಡಿ ದೂರದರ್ಶಕದ ಮೇಲ್ಮೈಯಿಂದ ಪ್ಯಾರಾಬೋಲಿಕ್ ಆಕಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಈ ಆಕಾರವು ಬೆಳಕನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಲು ಸೂಕ್ತವಾಗಿದೆ.

ಉದ್ದೇಶ

• ಟೆಲಿಸ್ಕೋಪ್ ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ದೂರದರ್ಶಕವು 3.6 ಮೀಟರ್ ಆಪ್ಟಿಕಲ್ ಟೆಲಿಸ್ಕೋಪ್ನೊಂದಿಗೆ ಮಾಡಿದ ಅಧ್ಯಯನಗಳ ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
• ಈ ಟೆಲಿಸ್ಕೋಪ್ ಅಳವಡಿಕೆಯಿಂದ ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಸಂಶೋಧನೆಗಳು ವೇಗವಾಗಿ ನಡೆಯಲು ಆರಂಭವಾಗಲಿದೆ. ಈ ದೂರದರ್ಶಕವು 10 ರಿಂದ 15 ಜಿಬಿ ಡೇಟಾವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸಬಹುದು, ಇದು ಬಾಹ್ಯಾಕಾಶದ ರಹಸ್ಯಗಳನ್ನು ಚೆನ್ನಾಗಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ನಕ್ಷತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಉಲ್ಕೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಹೊಸ ಮಾಹಿತಿಯು ಬಹಿರಂಗಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.

ನೈನಿತಾಲ್‌ನಲ್ಲಿ ದೂರದರ್ಶಕವನ್ನು ಏಕೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು?

• ದೂರದರ್ಶಕವನ್ನು ನೈನಿತಾಲ್ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣಗಳಿವೆ. ದೇವಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 200 ದಿನಗಳವರೆಗೆ ಆಕಾಶವು ಸ್ವಚ್ಛವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ, ಈ ಸ್ಥಳದಿಂದ ಆಕಾಶದ ಚಲನೆಗಳ ಮೇಲೆ ನಿಗಾ ಇಡುವುದು ಹೆಚ್ಚು ಪ್ರಯೋಜನಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಎತ್ತರದಲ್ಲಿರುವುದರಿಂದ ಮೋಡಗಳು ಕೂಡ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿ ರೂಪುಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.