ಸುದ್ದಿಯಲ್ಲಿ ಏಕಿದೆ? ಇತ್ತೀಚೆಗೆ, ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹುಲಿ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (ಎನ್‌ಟಿಸಿಎ) ಅಡಿಯಲ್ಲಿರುವ ಚೀತಾ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಸ್ಟೀರಿಂಗ್ ಸಮಿತಿಯು, ಆವಾಸಸ್ಥಾನವನ್ನು ವಿಸ್ತರಿಸುವ ಸಲುವಾಗಿ ಕುನೋ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನದಿಂದ ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದ ಗಾಂಧಿ ಸಾಗರ್ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯಕ್ಕೆ ಕೆಲವು ಚೀತಾಗಳನ್ನು ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸಲು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಅನುಮೋದನೆ ನೀಡಿತು.

ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳು

• ಚೀತಾ ಮರುಪರಿಚಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಪರಿಶೀಲನೆ, ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮತ್ತು ಸಲಹೆ ನೀಡಲು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಹುಲಿ ಸಂರಕ್ಷಣಾ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ (NTCA) ಮೇ 2023 ರಲ್ಲಿ ಚೀತಾ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಸ್ಟೀರಿಂಗ್ ಸಮಿತಿಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು.
• 2022 ರಲ್ಲಿ ನಮೀಬಿಯಾದಿಂದ 8 ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಆಫ್ರಿಕಾದಿಂದ 12 ಚಿರತೆಗಳನ್ನು ಕುನೊ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಉದ್ಯಾನವನಕ್ಕೆ ಸ್ಥಳಾಂತರಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ ಚೀತಾ ಪ್ರಾರಂಭವಾಯಿತು.

ಉದ್ದೇಶ

• ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ರಾಜಸ್ಥಾನದಾದ್ಯಂತ ವ್ಯಾಪಿಸಿರುವ ಕುನೊ-ಗಾಂಧಿ ಸಾಗರ್ ಪ್ರದೇಶದಾದ್ಯಂತ 60–70 ಚಿರತೆಗಳ ಸಂಖ್ಯೆಯನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುವಲ್ಲಿ ಗಾಂಧಿ ಸಾಗರ್ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯವು ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗವೆಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ಈ ಅಭಯಾರಣ್ಯದ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯು ಕೀನ್ಯಾದಲ್ಲಿರುವ ಮಸಾಯಿ ಮಾರಾವನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ, ಇದು ಸವನ್ನಾ ಅರಣ್ಯ ಮತ್ತು ಹೇರಳವಾದ ವನ್ಯಜೀವಿಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ, ಇದು ಚಿರತೆಗಳಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ಆವಾಸಸ್ಥಾನವಾಗಿದೆ.

ಗಾಂಧಿ ಸಾಗರ್ ವನ್ಯಜೀವಿ ಅಭಯಾರಣ್ಯ:

• ಇದು ಮಧ್ಯಪ್ರದೇಶದ ವಾಯುವ್ಯ ಭಾಗದಲ್ಲಿದ್ದು, ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಗಡಿಯಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು 368 ಚದರ ಕಿ.ಮೀ. ವಿಸ್ತೀರ್ಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
• ಇದು ಸವನ್ನಾ, ತೆರೆದ ಹುಲ್ಲುಗಾವಲುಗಳು, ಒಣ ಎಲೆಯುದುರುವ ಕಾಡುಗಳು ಮತ್ತು ನದಿ ಪ್ರದೇಶಗಳ ವೈವಿಧ್ಯಮಯ ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಪ್ರಮುಖ ಪಕ್ಷಿ ಮತ್ತು ಜೀವವೈವಿಧ್ಯ ಪ್ರದೇಶ (IBA) ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ಚಂಬಲ್ ನದಿ ಈ ಅಭಯಾರಣ್ಯವನ್ನು ಎರಡು ಭಾಗಗಳಾಗಿ ವಿಭಜಿಸುತ್ತದೆ, ಗಾಂಧಿ ಸಾಗರ್ ಅಣೆಕಟ್ಟು ಅಭಯಾರಣ್ಯದೊಳಗೆ ಇದೆ.
• ಗಾಂಧಿ ಸಾಗರ್‌ನಲ್ಲಿರುವ ಬೇಟೆಯ ಪ್ರಭೇದಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಚಿಂಕಾರ, ಚೌಸಿಂಘಾ, ನೀಲ್‌ಗೈ ಮತ್ತು ಚಿಟಲ್ ಸೇರಿವೆ.

ಚೀತಾಗಳ ಬಗ್ಗೆ

• ಚೀತಾಗಳು ವರ್ಷಪೂರ್ತಿ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಮಾಡುತ್ತವೆ, ಮಳೆಗಾಲದಲ್ಲಿ ಗರಿಷ್ಠ ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಕಂಡುಬರುತ್ತದೆ.
• ಚಿರತೆಯ ಗರ್ಭಾವಸ್ಥೆಯ ಅವಧಿ ಸರಿಸುಮಾರು 90–95 ದಿನಗಳು, ಮತ್ತು ಅವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ 3–5 ಮರಿಗಳಿಗೆ ಜನ್ಮ ನೀಡುತ್ತವೆ.
• ಚಿರತೆಗಳು ಅತ್ಯಂತ ವೇಗದ ಭೂ ಪ್ರಾಣಿಗಳು, ಗಂಟೆಗೆ 120 ಕಿಮೀ ವೇಗವನ್ನು ತಲುಪುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಹೊಂದಿವೆ ಮತ್ತು ಕೇವಲ 3 ಸೆಕೆಂಡುಗಳಲ್ಲಿ 0 ರಿಂದ 100 ಕಿಮೀ / ಗಂ ವೇಗವನ್ನು ತಲುಪಬಹುದು.

ಚಿರತೆಗಳ ರಕ್ಷಣಾ ಸ್ಥಿತಿ

• ಚಿರತೆಗಳನ್ನು ಐಯುಸಿಎನ್ ಕೆಂಪು ಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ದುರ್ಬಲ ಎಂದು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ.
• 1972 ರ ವನ್ಯಜೀವಿ (ರಕ್ಷಣೆ) ಕಾಯ್ದೆಯ ಅನುಸೂಚಿ II ರ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವ್ಯಾಪಾರದ ಸಮಾವೇಶದ (CITES) ಅನುಬಂಧ I ರಲ್ಲಿ ಅವುಗಳನ್ನು ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ.