ಸುದ್ದಿಯಲ್ಲಿ ಏಕಿದೆ? 1960ರ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್‌ನ ಸಿಂಧೂ ಜಲ ಒಪ್ಪಂದದ (ಐಡಬ್ಲ್ಯುಟಿ) ಅನುಷ್ಠಾನದ ಬಗ್ಗೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನವು “ನಿರುತ್ಸಾಹ” ತೋರಿದ ನಂತರ ಅದರ ಮಾರ್ಪಾಡಿಗಾಗಿ ಭಾರತವು ಒಪ್ಪಂದದ ನಿಬಂಧನೆಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ನೋಟಿಸ್ ನೀಡಿದೆ.  

ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳು

• ಭಾರತವು ಯಾವಾಗಲೂ ದೃಢವಾದ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ ಮತ್ತು IWT (ಸಿಂಧೂ ಜಲ ಒಪ್ಪಂದ) ಅನ್ನು ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸುವಲ್ಲಿ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯುತ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಿದೆ.
• ಆದರೆ ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಈ ಕ್ರಮದ ಬಗ್ಗೆ ನಿಬಂಧನೆಗಳು ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಅನುಷ್ಠಾನದ ಮೇಲೆ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದೆ ಮತ್ತು IWT ಯನ್ನು ಮಾರ್ಪಡಿಸಲು ಸೂಕ್ತವಾದ ಸೂಚನೆಯನ್ನು ನೀಡುವಂತೆ ಭಾರತವನ್ನು ಒತ್ತಾಯಿಸಿದೆ.
• 2015 ರಲ್ಲಿ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನವು ಭಾರತದ ಕಿಶನ್‌ಗಂಗಾ ಮತ್ತು ರಾಟ್ಲ್ ಹೈಡ್ರೋ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್‌ಗಳಿಗೆ (ಎಚ್‌ಇಪಿ) ತಾಂತ್ರಿಕ ಆಕ್ಷೇಪಣೆಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಲು ತಜ್ಞರನ್ನು ನೇಮಿಸುವಂತೆ ವಿನಂತಿಸಿದೆ.
• 2016ರಲ್ಲಿ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನವು ಈ ವಿನಂತಿಯನ್ನು ಏಕಪಕ್ಷೀಯವಾಗಿ ಹಿಂತೆಗೆದುಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಅದರ ಆಕ್ಷೇಪಣೆಗಳ ಮೇಲೆ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ ನ್ಯಾಯಾಲಯವು ತೀರ್ಪು ನೀಡುವಂತೆ ಪ್ರಸ್ತಾಪಿಸಿತು. ಪಾಕಿಸ್ತಾನದ ಈ ಏಕಪಕ್ಷೀಯ ಕ್ರಮವು ಐಡಬ್ಲ್ಯೂಟಿಯ ಆರ್ಟಿಕಲ್ IX ಯಿಂದ ಕಲ್ಪಿಸಲಾದ ವಿವಾದ ಇತ್ಯರ್ಥದ ಶ್ರೇಣೀಕೃತ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನಕ್ಕೆ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿದೆ ಎನ್ನಲಾಗಿದೆ. ಅದರಂತೆ, ಈ ವಿಷಯವನ್ನು ತಜ್ಞರಿಗೆ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲು ಭಾರತವು ಪ್ರತ್ಯೇಕ ಮನವಿ ಮಾಡಿದೆ.

ಉದ್ದೇಶ

• ಸಿಂಧೂ ಜಲ ಒಪ್ಪಂದ (ಐಡಬ್ಲ್ಯೂಟಿ) ಭೌತಿಕ ಒಪ್ಪಂದದ ಉಲ್ಲಂಘನೆಯನ್ನು 90 ದಿನಗಳ ಒಳಗೆ ಸರಿಪಡಿಸಲು ಅಂತರ್ ಸರ್ಕಾರಿ ಸಂಧಾನಗಳಿಗೆ ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಒಂದು ಅವಕಾಶ ಒದಗಿಸುವುದು ಈ ಮಾರ್ಪಾಡಿನ ನೋಟಿಸ್ ಉದ್ದೇಶವಾಗಿದೆ.
• ಕಿಶೆನ್‌ಗಂಗಾ ಮತ್ತು ರಾಟ್ಲ್ ಹೈಡ್ರೋ ಎಲೆಕ್ಟ್ರಿಕ್ ಪ್ರಾಜೆಕ್ಟ್ಸ್ (ಎಚ್‌ಇಪಿ) ಸಂಬಂಧ ಚರ್ಚಿಸಲು ಮತ್ತು ವಿವಾದಗಳನ್ನು ಬಗೆಹರಿಸುವುದನ್ನು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ತಿರಸ್ಕರಿಸುತ್ತಾ ಬಂದಿರುವುದರಿಂದ ಈ ಕ್ರಮ ಅನಿವಾರ್ಯವಾಗಿದೆ.

ಏನಿದು ಒಪ್ಪಂದ?

• ಭಾರತ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಒಂಬತ್ತು ವರ್ಷಗಳ ಮಾತುಕತೆಯ ನಂತರ 1960 ರಲ್ಲಿ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದವು, ವಿಶ್ವ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿತು. ಒಪ್ಪಂದವು ಹಲವಾರು ನದಿಗಳ ನೀರಿನ ಬಳಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ ಎರಡು ದೇಶಗಳ ನಡುವೆ ಸಹಕಾರ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ವಿನಿಮಯಕ್ಕಾಗಿ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ.
• ಇದು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಮೂರು “ಪೂರ್ವ ನದಿಗಳ” ನೀರಿನ ಮೇಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಭಾರತಕ್ಕೆ ಬಿಯಾಸ್, ರವಿ ಮತ್ತು ಸಟ್ಲೆಜ್., ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಮೂರು “ಪಶ್ಚಿಮ ನದಿಗಳ” ಅಂದರೆ ಸಿಂಧೂ, ಚೆನಾಬ್ ಮತ್ತು ಝೀಲಂ ನದಿ ನೀರಿನ ಮೇಲೆ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.
• ಭಾರತವು ಸಿಂಧೂ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ಒಟ್ಟು 20% ನಷ್ಟು ನೀರನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರೆ, ಪಾಕಿಸ್ತಾನವು 80% ರಷ್ಟು ಪಾಲು ಹೊಂದಿದೆ.
• ಈ ಒಪ್ಪಂದವು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಪಶ್ಚಿಮ ನದಿ ನೀರನ್ನು ಸೀಮಿತ ನೀರಾವರಿ ಬಳಕೆಗೆ ಮತ್ತು ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನೆ, ನ್ಯಾವಿಗೇಷನ್, ಮೀನು ಕೃಷಿ ಮುಂತಾದ ಅನ್ವಯಗಳಿಗೆ ಅನಿಯಮಿತ ಬಳಕೆಯಲ್ಲದ ಬಳಕೆಗೆ ಬಳಸಲು ಅನುಮತಿಸುತ್ತದೆ. ಸಿಂಧೂ ಜಲ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಇಂದು ವಿಶ್ವದ ಅತ್ಯಂತ ಯಶಸ್ವಿ ನೀರು ಹಂಚಿಕೆಯ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ಸಿಂಧೂ ನದಿ ಉಗಮ :ಕೈಲಾಸ ಪರ್ವತ,  ಟಿಬೆಟ್
• ಉದ್ದ :2880 ಕಿ.ಮೀ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ 709 ಕಿ.ಮೀ.
• ಜಲಾನಯನ ಕ್ಷೇತ್ರ –800 ಚ.ಕಿ.ಮೀ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ 1.17,864 ಚ.ಕಿ.ಮೀ.
• ಉಪನದಿಗಳು – ಜೇಲಂ , ಚಿನಾಬ್ , ರಾವಿ , ಬಿಯಾಸ್ , ಸಟ್ಲಡ್ , ಸಿಂಯೋಕ್ , ಸ್ಕರ್ದು
• ನದಿಯು ವಾಯುವ್ಯದಿಂದ ಲಡಾಖ್, ಬಾಲ್ಟಿಸ್ತಾನ್ ಮೂಲಕ ಗಿಲ್ಗಿಟ್, ಪಿಒಕೆ ಮೂಲಕ ಹರಿಯುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿಂದ ಇಡೀ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಹರಿಯುತ್ತದೆ. ಸಿಂಧೂ ಕಣಿವೆ ನಾಗರಿಕತೆ, ಇದು ಮನುಕುಲದ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ನಾಗರಿಕತೆಯಾಗಿದೆ, ಇದು ಸುಮಾರು 5500 BC ಯಲ್ಲಿ ಸಿಂಧೂ ನದಿಯ ದಡದಲ್ಲಿದೆ.