ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹ

ಪರಿಚಯ

• ಬಾಲ್ಯವಿವಾಹವು ಹುಡುಗಿಯರು ಮತ್ತು ಹುಡುಗರ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆಯಾದರೂ, ಮದುವೆಯಾಗುವ 10 ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ ಒಂಬತ್ತು ಹುಡುಗಿಯರು ಈ ಅಭ್ಯಾಸದಿಂದ ಹೆಚ್ಚು ಅಪಾಯವನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಾರೆ.
• ರಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಜಿಲ್ಲೆಗಳಿಗೆ “ಸಾಮಾಜಿಕ ಪ್ರಗತಿ ಸೂಚ್ಯಂಕ” ದ ಭಾಗವಾಗಿ ಹಂಚಿಕೊಂಡ ಡೇಟಾ ವಿಶ್ಲೇಷಣೆಯು ಭಾರತದಲ್ಲಿ 313 ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ 20-24 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನ 20% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಹಿಳೆಯರು 18 ವರ್ಷ ತುಂಬುವ ಮೊದಲು ವಿವಾಹವಾದರು ಎಂದು ತೋರಿಸಿದೆ, ಏತನ್ಮಧ್ಯೆ, 15 ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ, 20-24 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿ 50% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಮಹಿಳೆಯರು 18 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನೊಳಗೆ ಮದುವೆಯಾಗಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ವರದಿಯನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸಿ TOI ವರದಿ ಮಾಡಿದೆ. ಈ 15 ಜಿಲ್ಲೆಗಳು ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಬಿಹಾರ, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ, ತ್ರಿಪುರಾ, ಅಸ್ಸಾಂ, ಮುಂತಾದ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಸೇರಿವೆ.
• ಇತ್ತೀಚಿನ ವರದಿ ಪ್ರಕಾರ ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ(41.6%), ಬಿಹಾರ  (40.8%)ಮತ್ತು ತ್ರಿಪುರಾ(40.1%)ದಲ್ಲಿ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚು ಶೇಕಡಾವಾರು ಮಹಿಳೆಯರು 18 ವರ್ಷಕ್ಕಿಂತ ಮೊದಲು ವಿವಾಹವಾಗಿದ್ದಾರೆ.
• 2021-22ರ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ 2,819 ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹ ಪ್ರಕರಣಗಳ ದೂರು ದಾಖಲಾಗಿವೆ. ಈ ಪೈಕಿ 2,401 ವಿವಾಹಗಳನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಿದ್ದು, 418 ವಿವಾಹಗಳು ನಡೆದಿವೆ.

ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹ ಎಂದರೇನು?

• ಕಾನೂನಿನ ಪ್ರಕಾರ, ಯಾವುದೇ ಮಗುವಿನ ವಿವಾಹವು ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ವಯಸ್ಸಿಗೆ ಮುನ್ನ ಅಂದರೆ ಮಕ್ಕಳ ಚಿಕ್ಕ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ವಿವಾಹವಾಗುವುದು. ಇದು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಪದ್ಧತಿಯಾಗಿದ್ದು, ಇದನ್ನು ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹ ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಮದುವೆಗೆ ಕಾನೂನುಬದ್ಧ ವಯಸ್ಸು ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ 18 ವರ್ಷಗಳು ಮತ್ತು ಪುರುಷರಿಗೆ 21 ವರ್ಷಗಳು. ಈ ವಯಸ್ಸಿನೊಳಗಿನ ವಿವಾಹವನ್ನು ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಅಪರಾಧ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹಕ್ಕೆ ಕಾರಣ:

• ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹಕ್ಕೆ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ, ಸಾಮಾಜಿಕ, ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಧಾರ್ಮಿಕ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹಲವು ಕಾರಣಗಳಿವೆ.
• ಲಿಂಗ ಅಸಮಾನತೆ ಮತ್ತು ತಾರತಮ್ಯ: ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹ ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿರುವ ಅನೇಕ ಸಮುದಾಯಗಳಲ್ಲಿ, ಹುಡುಗರಂತೆ ಹುಡುಗಿಯರಿಗೆ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ ನೀಡಲಾಗಿಲ್ಲ. ಹುಡುಗಿಯರನ್ನು ಅವರ ಕುಟುಂಬಗಳು ಹೊರೆಯಾಗಿ ನೋಡುತ್ತವೆ. ತಮ್ಮ ಮಗಳನ್ನು ಚಿಕ್ಕ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿಯೇ ಮದುವೆ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಗಂಡನ ಮೇಲೆ ತಮ್ಮ ಹೊರೆ ಹಾಕಬೇಕು, ಇದರಿಂದ ಅವರು ತಮ್ಮ ಹಣಕಾಸಿನ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಬಹುದು ಎಂದು ನಂಬುತ್ತಾರೆ.
• ಸಂಪ್ರದಾಯ: ಕೆಲವರು ಇದನ್ನು ಸಂಪ್ರದಾಯದಂತೆ ನೋಡುತ್ತಾರೆ. ಜನರು ಇದು ತಲೆಮಾರುಗಳಿಂದ ನಡೆದುಕೊಂಡು ಬಂದಿರುವ ಸಂಪ್ರದಾಯ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ. ಹುಡುಗಿಯರು ಋತುಚಕ್ರವನ್ನು ಹೊಂದಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಾಗ, ಅವರು ಸಮುದಾಯದ ದೃಷ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯಾಗುತ್ತಾಳೆ.
• ಬಡತನ: ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹಕ್ಕೆ ಬಡತನವೂ ಮುಖ್ಯ ಕಾರಣ. ಬಡ ಕುಟುಂಬಗಳ ಜನರಲ್ಲಿ ಅವರು ತಮ್ಮ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಆದಷ್ಟು ಬೇಗ ಮದುವೆ ಮಾಡಿಕೊಡುತ್ತಾರೆ. ಏಕೆಂದರೆ ಅವರು ಆರ್ಥಿಕವಾಗಿ ದುರ್ಬಲರಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಆದ್ದರಿಂದ ಅವರು ಹುಡುಗಿಯನ್ನು ಬೇಗನೆ ಮದುವೆಯಾಗುವ ಮೂಲಕ, ಅವರ ಶಿಕ್ಷಣ, ಆರೋಗ್ಯ ಮತ್ತು ಮದುವೆಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಖರ್ಚು ಮಾಡಬೇಕಾಗಿಲ್ಲ ಎಂದು ಅವರು ಭಾವಿಸುತ್ತಾರೆ. ಬಡ ಕುಟುಂಬಗಳ ಜನರು ಹುಡುಗಿಯರಿಗಿಂತ ಹುಡುಗರಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡುವಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚು ಗಮನ ಹರಿಸುತ್ತಾರೆ.
• ಅಭದ್ರತೆ: ಕಿರುಕುಳ ಮತ್ತು ದೈಹಿಕ ಅಥವಾ ಲೈಂಗಿಕ ದೌರ್ಜನ್ಯದಂತಹ ಬೆದರಿಕೆಗಳಿಂದ ಹುಡುಗಿಯರನ್ನು ರಕ್ಷಿಸಲು ಅವರು ಈ ಕ್ರಮವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ.
• ಅಸಮರ್ಪಕ ಕಾನೂನುಗಳು: ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹದ ವಿರುದ್ಧ ಕಾನೂನುಗಳು ಇರುವ ಅನೇಕ ದೇಶಗಳಿವೆ, ಆದರೆ ಅದನ್ನು ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಜಾರಿಗೊಳಿಸಲಾಗಿಲ್ಲ. ಮುಸ್ಲಿಮರು ಶಿಯಾ ಮತ್ತು ಹಜಾರಾದಂತಹ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ, ಇದರಲ್ಲಿ ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹವೂ ಸೇರಿದೆ. ಅಂತೆಯೇ, ಕೆಲವು ಸಮುದಾಯಗಳ ಜನರು ತಮ್ಮ ಪ್ರಕಾರ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಮೂಲಕ ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹದಂತಹ ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುತ್ತಾರೆ.

ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹ ಪರಿಣಾಮ:

ಇದರ ಅಡ್ಡ ಪರಿಣಾಮಗಳು ಈ ಕೆಳಗಿನಂತಿವೆ –

• ಹಕ್ಕುಗಳಿಂದ ವಂಚಿತ: – ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹದ ದೊಡ್ಡ ಪರಿಣಾಮವೆಂದರೆ ಅದರಿಂದ ಹುಡುಗಿಯರು ಪಡೆಯಬೇಕಾದ ಹಕ್ಕುಗಳು ಅವರಿಂದ ವಂಚಿತವಾಗಿವೆ. ಅವರು ಚಿಕ್ಕ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲೇ ಮನೆಕೆಲಸಗಳನ್ನು ಕಲಿಯಲು ಒತ್ತಾಯಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
• ಬಾಲ್ಯ ಜೀವನ ಕಿತ್ತುಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ:- ಮಕ್ಕಳು ತಮ್ಮ ಬಾಲ್ಯವನ್ನು ಅನುಭವಿಸುವ ದಿನಗಳನ್ನು ಕಸಿದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಅವರಿಗೆ ಏನೂ ಗೊತ್ತಿಲ್ಲದ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ವಹಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಒತ್ತಾಯವಾಗಿ ಮದುವೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ  ಮತ್ತು ಜವಾಬ್ದಾರಿಗಳನ್ನು ಅವರ ಮೇಲೆ ಹಾಕಲಾಗುತ್ತದೆ. ಅದರಿಂದಾಗಿ ಅವರ ಮಾನಸಿಕ ಮತ್ತು ಭಾವನಾತ್ಮಕ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ.
• ಅನಕ್ಷರತೆ: – ಇದರಿಂದಾಗಿ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳು ಅವಿದ್ಯಾವಂತರಾಗಿರುತ್ತಾರೆ ಅಥವಾ ಅವರು ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಬಿಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಅವರು ಸ್ವತಂತ್ರರಾಗಲು ಮತ್ತು ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಸಶಕ್ತಗೊಳಿಸಲು ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಪಡೆಯುವುದಿಲ್ಲ. ಇದರ ಫಲಿತಾಂಶವೇನೆಂದರೆ ಅವರು ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬಗಳ ಮೇಲೆ ಜೀವನೋಪಾಯಕ್ಕಾಗಿ ಅವಲಂಬಿತರಾಗುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಶಕ್ತಿಹೀನರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ, ಅದು ಸುಲಭವಾಗಿ ಶೋಷಣೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು. ಇದರ ಹೊರತಾಗಿ, ಅವರು ವಿದ್ಯಾವಂತರಲ್ಲದಿದ್ದರೆ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಕುಟುಂಬವನ್ನು ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಕಷ್ಟದಲ್ಲಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ, ಹಾಗೆಯೇ ಅವರು ತಮ್ಮ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುವುದಿಲ್ಲ.
• ರೋಗಗಳು: –ಆರಂಭಿಕ ವಿವಾಹದಿಂದಾಗಿ, ಹುಡುಗಿಯರು ಚಿಕ್ಕ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿಯೇ ಗರ್ಭಿಣಿಯಾಗುತ್ತಾರೆ, ಬೇಗ ತಾಯಿಯಾಗುವುದು: ತಾಯಿಯಾಗಲು, ಮಾನಸಿಕವಾಗಿ ಮತ್ತು ದೈಹಿಕವಾಗಿ ಆರೋಗ್ಯವಂತರಾಗಿರುವುದು ಬಹಳ ಮುಖ್ಯ, ಇಂತಹ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ, ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳ ಆರಂಭಿಕ ವಿವಾಹದಿಂದಾಗಿ, ಅವರು ಬೇಗನೆ ತಾಯಿಯಾಗುತ್ತಾರೆ, ಇದು ತಾಯಿ ಮತ್ತು ಮಗುವಿನ ಆರೋಗ್ಯಕ್ಕೆ ಅಪಾಯವನ್ನುಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರಣದಿಂದಾಗಿ ಅವರ ಮಕ್ಕಳು ಸಹ ಅಪೌಷ್ಟಿಕತೆಯಿಂದ ಜನಿಸುತ್ತಾರೆ, ಇದರಿಂದಾಗಿ ಅವರು ಅನೇಕ ರೋಗಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು.

ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹವನ್ನುತಡೆಗಟ್ಟುವ  ಕ್ರಮಗಳು

• ಮಹಿಳೆಯರಿಗೆ ಶಿಕ್ಶಣ ನೀಡುವುದು : ಹುಡುಗಿಯರಿಗೆ ತಮ್ಮ ಹಕ್ಕುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸಲು, ಅವರು ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆಯುವುದು ಅವಶ್ಯಕ.
• ಮಹಿಳೆಯರ ಸಬಲೀಕರಣ :ಈ ಅಭ್ಯಾಸದ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಲು, ಹುಡುಗಿಯರು ಸಬಲರಾಗಬೇಕು, ಅವರಿಗೆ ಆತ್ಮವಿಶ್ವಾಸ ಇರಬೇಕು. ತಮಗೆ ಆಗುತ್ತಿರುವ ಅನ್ಯಾಯದ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಲು ತಮ್ಮನ್ನು ತಾವು ಬಲಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು.
• ಪೋಷಕರು ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದ ಜನರಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡುವುದು: –ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹವು ಅನೇಕ ಋಣಾತ್ಮಕ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು ಎಂಬುದನ್ನು ಅವರು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಪೋಷಕರು ಮತ್ತು ಸಮುದಾಯದವರು ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದರೆ, ಅವರು ತಮ್ಮ ಅಭಿಪ್ರಾಯಗಳನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಲು, ಹುಡುಗಿಯರ ಹಕ್ಕುಗಳಿಗಾಗಿ ಮಾತನಾಡಲು ಮತ್ತು ಇತರರನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಲು ಪ್ರೇರೇಪಿಸಬಹುದು.
• ಇದರ ವಿರುದ್ಧ ಮಾಡಿದ ಕಾನೂನನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದು: ಇಂದಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹದ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಲು ಅನೇಕ ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಹುಡುಗರು ಮತ್ತು ಹುಡುಗಿಯರ ಮದುವೆಗೆ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಿತಿಯನ್ನು ನಿಗದಿಪಡಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಇದರ ಹೊರತಾಗಿ, ಕಾನೂನನ್ನು ಉಲ್ಲಂಘಿಸುವವರಿಗೂ ಶಿಕ್ಷೆ ವಿಧಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
• ಹಣಕಾಸಿನ ನೆರವು: ಇಂದಿನ ಕಾಲದಲ್ಲಿ, ಅನೇಕ ಯೋಜನೆಗಳ ಮೂಲಕ ಬಡ ಕುಟುಂಬಗಳಿಗೆ ತಮ್ಮ ಹೆಣ್ಣು ಮಗುವಿನ ಆರೈಕೆ ಮತ್ತು ಮದುವೆಗಾಗಿ ಹಣಕಾಸಿನ ನೆರವು ನೀಡಲಾಗುತ್ತದೆ, ಇದರಿಂದ ಅವರು ತಮ್ಮ ಹೆಣ್ಣುಮಕ್ಕಳನ್ನು ಹೊರೆಯಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸುವುದಿಲ್ಲ.
• ಬಾಲ್ಯವಿವಾಹ ವಿರೋಧಿ ಸಂಘಟನೆಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವುದು: – ಈ ರೀತಿಯ ದುಷ್ಟತನವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಲು, ಅದರ ವಿರುದ್ಧವಾಗಿ ಅನೇಕ ಸ್ಥಳಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಅದರ ದುಷ್ಪರಿಣಾಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಜನರಲ್ಲಿ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸುತ್ತದೆ, ಮಾಧ್ಯಮ ಮತ್ತು ಇತರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಮೂಲಕ, ಅದರ ಅಡ್ಡಪರಿಣಾಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಾಹಿತಿ ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಅದನ್ನು ತಪ್ಪಿಸಲು ಜನರನ್ನು ಪ್ರೋತ್ಸಾಹಿಸಬಹುದು.

ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹ ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಸರ್ಕಾರ ತೆಗೆದುಕೊಂಡ ಕ್ರಮಗಳು

• ಬಾಲ್ಯವಿವಾಹಗಳನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ಸರ್ಕಾರವು ‘ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹ ನಿಷೇಧ ಕಾಯಿದೆ , 2006’ ಅನ್ನು ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿದೆ . ಇಡೀ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಅಥವಾ ಅದರ ನಿರ್ದಿಷ್ಟ ಭಾಗಕ್ಕೆ ಒಬ್ಬ ಅಧಿಕಾರಿ ಅಥವಾ ಅಧಿಕಾರಿಗಳನ್ನು ‘ ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹ ತಡೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ‘ ಎಂದು ನೇಮಿಸಲು ಇದು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ .
• ಬಾಲ್ಯವಿವಾಹದ ದುಷ್ಪರಿಣಾಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸುವುದು ಸೇರಿದಂತೆ ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹ ತಡೆ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ನಿರ್ವಹಿಸಬೇಕಾದ ಕಾರ್ಯಗಳನ್ನು ಈ ವಿಭಾಗವು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ.
• ಮಹಿಳಾ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಚಿವಾಲಯವು ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಉಳಿಸಿ ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಓದಿಸಿ (ಭೇಟಿ ಬಚಾವೋ ಭೇಟಿ ಪಡಾವೋ )  ಯೋಜನೆಯನ್ನು   ಜಾರಿಗೊಳಿಸಿದೆ . ಇದು ಲಿಂಗ ಸಮಾನತೆ ಮತ್ತು ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹಗಳ ದುಷ್ಪರಿಣಾಮಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಮಹಿಳೆಯರು ಮತ್ತು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸುತ್ತದೆ.
• ಕೇಂದ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಸಂಕಷ್ಟದಲ್ಲಿರುವ ಮಕ್ಕಳಿಗಾಗಿ 1098 ಅನ್ನು ತುರ್ತು 24 ಗಂಟೆಗಳ ಸಹಾಯವಾಣಿ ಸಂಖ್ಯೆಯಾಗಿ ಪರಿಚಯಿಸಿದೆ .
• ಮಕ್ಕಳ ಹಕ್ಕುಗಳ ರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಆಯೋಗ (NCPCR) ಕಾಲಕಾಲಕ್ಕೆ ಮಕ್ಕಳ ಕಲ್ಯಾಣ ಸಮಿತಿಗಳು (CWC), ಪೊಲೀಸ್, ಮಹಿಳಾ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಇಲಾಖೆ ಮತ್ತು ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಪ್ರತಿನಿಧಿಗಳಂತಹ ಸಂಬಂಧಪಟ್ಟ ಪಾಲುದಾರರು/ಸಂಸ್ಥೆಗಳೊಂದಿಗೆ ವಿವಿಧ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.

ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯ

• ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹವನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟಲು ‘ಸ್ಪೂರ್ತಿ ಯೋಜನೆ’ ಆರಂಭಿಸಲಾಗಿದ್ದು, ಯೋಜನೆಯ ಭಾಗವಾಗಿ, ಮಹಿಳಾ ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳ ಕಲ್ಯಾಣ ಇಲಾಖೆ ವತಿಯಿಂದ ವರ್ಷಪೂರ್ತಿ ಜಾಗೃತಿ ಅಭಿಯಾನ ನಡೆಯಲಿದೆ

ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯಿತಿಗಳಿಗೆ ಅಧಿಕಾರ:

• ಇದೀಗ ಮದುವೆಯ ಕಡ್ಡಾಯ ನೋಂದಣಿಯನ್ನು ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯತಿ ಅಧಿಕಾರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಗೆ ಒಳಪಡಿಸುವಂತೆ ರಾಜ್ಯ ಮಕ್ಕಳ ಹಕ್ಕುಗಳ ರಕ್ಷಣಾ ಆಯೋಗ ರಾಜ್ಯ ಸರಕಾರಗಳಿಗೆ ಶಿಫಾರಸು ಮಾಡಿದೆ.
• ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ಗ್ರಾಮೀಣ ಭಾಗದ ಜನರಿಗೆ ಉಪ ನೋಂದಣಾಧಿಕಾರಿ ಕಚೇರಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಕಡಿಮೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದ ಇಲ್ಲಿರುವ ಗ್ರಾಮ ಪಂಚಾಯಿತಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಅಧಿಕಾರಿಗೆ(ಪಿಡಿಒ) ವಿವಾಹ ನೋಂದಣಿ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ವಹಿಸಿ 250 ರೂ.ಒಳಗೆ ಶುಲ್ಕ ನಿಗದಿ ಮಾಡಿ ನೋಂದಣಿ ಕಡ್ಡಾಯ ಮಾಡಬೇಕು.ಮದುವೆಯಾದ ಮೇಲೆ ನೋಂದಣಿಗೆ ವಿವಾಹಿತರಿಬ್ಬರ ವಯಸ್ಸಿನ ಪ್ರಮಾಣ ಪತ್ರ ಸಲ್ಲಿಕೆ ಮಾಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ವಿವಾಹಕ್ಕೆ ಸರಕಾರ ನಿಗದಿ ಮಾಡಿರುವ ವಯೋಮಿತಿಗಿಂತ (ಹುಡುಗಿಗೆ 18 ವರ್ಷ ಮತ್ತು ಹುಡುಗನಿಗೆ 21 ವರ್ಷ) ಕಡಿಮೆ ಇದ್ದಲ್ಲಿ, ಅಂತಹ ವಿವಾಹಿತರನ್ನು ಬಾಲ್ಯ ವಿವಾಹ ಪ್ರಕರಣಗಳಡಿಯಲ್ಲಿದೂರು ದಾಖಲಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.