ಸಾವಯವ ಕೃಷಿಯು ಒಂದು ರೀತಿಯ ಕೃಷಿ ಅಥವಾ ಕೃಷಿ ಪದ್ಧತಿಯಾಗಿದ್ದು , ಇದು ರಾಸಾಯನಿಕ  ಗೊಬ್ಬರಗಳು, ಕೀಟನಾಶಕಗಳು, ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ನಿಯಂತ್ರಕಗಳು ಮತ್ತು ಜಾನುವಾರುಗಳ ಫೀಡ್ ಸೇರ್ಪಡೆಗಳ ಬಳಕೆಯನ್ನು ತಪ್ಪಿಸುತ್ತದೆ.

• ಸಾವಯವ ಕೃಷಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆಗಳು ಬೆಳೆ ತಿರುಗುವಿಕೆ, ಬೆಳೆ ಉಳಿಕೆಗಳು, ಪ್ರಾಣಿಗಳ ಗೊಬ್ಬರಗಳು, ದ್ವಿದಳ ಧಾನ್ಯಗಳು, ಹಸಿರು ಗೊಬ್ಬರ, ಕೃಷಿಯಿಂದ ಹೊರಗಿನ ಸಾವಯವ ತ್ಯಾಜ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಜೈವಿಕ ಗೊಬ್ಬರಗಳು, ಯಾಂತ್ರಿಕ ಕೃಷಿ, ಖನಿಜ ಬೇರಿಂಗ್ ಬಂಡೆಗಳು ಮಣ್ಣಿನ ಉತ್ಪಾದಕತೆಯನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸಲು ಸಸ್ಯ ಪೋಷಕಾಂಶಗಳು ಮತ್ತು ಜೈವಿಕ ಕೀಟ ನಿಯಂತ್ರಣ, ಕಳೆಗಳು, ಕೀಟಗಳ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮತ್ತು ಇತರ ಕೀಟಗಳು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ .

ಸಾವಯವ ಗೊಬ್ಬರ ಎಂದರೇನು?

• ಸಾವಯವ ಗೊಬ್ಬರವೆಂದರೆ ಪ್ರಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಕರಗಬಹುದಾದ ಘನತ್ಯಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಒಂದೆಡೆಗೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿ ರೈತ ಮಿತ್ರವೆಂದೆ ಹೆಸರಾದ ಎರೆಹುಳುಗಳ ಸಹಾಯದಿಂದ ಉತ್ಪತ್ತಿಮಾಡುವ ಗೊಬ್ಬರವನ್ನು ಸಾವಯವ ಗೊಬ್ಬರವೆನ್ನುತ್ತೇವೆ. ಸಾವಯವ ಗೊಬ್ಬರವನ್ನು ಒಂದು ತಯಾರಿಕಾ ವಿಧಾನದೊಂದಿಗೆ ಅನುಸರಿಸಿದರೆ ಉತ್ತಮ ಪೋಷಕಾಂಶವುಳ್ಳ ಗೊಬ್ಬರವನ್ನು ಉತ್ಪಾದಿಸುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಬಹುದು.

ಸಾವಯವ ಗೊಬ್ಬರದ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆ:

• ಬೆಳೆಗಳಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಪೋಷಕಾಂಶಗಳು ಲಭಿಸುತ್ತವೆ.
• ಈ ಬೆಳೆಗಳಲ್ಲಿ ಬರುವ ಫಸಲಿನಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ವಿಷಪೂರಿತ ರಾಸಯನಿಕಗಳು ಇರುವುದಿಲ್ಲ.
• ಈ ಗೊಬ್ಬರದ ಬಳಕೆಯಿಂದ ಆರೋಗ್ಯದೊಂದಿಗೆ ರೋಗ ನಿರೋಧಕ ಶಕ್ತಿ ವೃದ್ಧಿಸುತ್ತದೆ.
• ಪ್ರಕೃತಿಯ ಸಮತೋಲನ, ಸ್ವಚ್ಚತೆ ಮತ್ತು ಜೀವಿಗಳ ಸಾಂಘಿಕ ಬದುಕಿಗೆ ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ.
• ಕಡಿಮೆ ವೆಚ್ಚದಲ್ಲಿ ರೈತನಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಪೋಷಾಕಾಂಶವುಳ್ಳ ಗೊಬ್ಬರ ಲಭಿಸುತ್ತದೆ.

ಸಾವಯವ ಕೃಷಿಯನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಸರ್ಕಾರದ ಉಪಕ್ರಮಗಳು

ಈಶಾನ್ಯ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕಾಗಿ  ಸಾವಯವ ಮೌಲ್ಯ ಸರಪಳಿ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮಿಷನ್  (MOVCD)

• ಮಿಷನ್ ಆರ್ಗ್ಯಾನಿಕ್ ವ್ಯಾಲ್ಯೂ ಚೈನ್ ಡೆವಲಪ್‌ಮೆಂಟ್ ಫಾರ್ ನಾರ್ತ್ ಈಸ್ಟ್ ರೀಜನ್ (MOVCD-NER) ಒಂದು ಕೇಂದ್ರ ವಲಯದ ಯೋಜನೆಯಾಗಿದ್ದು, ಸುಸ್ಥಿರ ಕೃಷಿಗಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಮಿಷನ್ (NMSA) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಉಪ-ಮಿಷನ್ ಆಗಿದೆ
• ಇದನ್ನು ಅರುಣಾಚಲ ಪ್ರದೇಶ, ಅಸ್ಸಾಂ, ಮಣಿಪುರ, ಮೇಘಾಲಯ, ಮಿಜೋರಾಂ, ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್, ಸಿಕ್ಕಿಂ ಮತ್ತು ತ್ರಿಪುರಾ ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಅನುಷ್ಠಾನಗೊಳಿಸಲು ಕೃಷಿ ಮತ್ತು ರೈತರ ಕಲ್ಯಾಣ ಸಚಿವಾಲಯವು 2015 ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಸಿತು.
• ಗ್ರಾಹಕರೊಂದಿಗೆ ಬೆಳೆಗಾರರನ್ನು ಲಿಂಕ್ ಮಾಡಲು ಸಂಪರ್ಕಿಸಲು ಪ್ರಮಾಣೀಕೃತ ಸಾವಯವ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸುವ ಉದ್ದೇಶವನ್ನು ಈ ಯೋಜನೆ ಹೊಂದಿದೆ.

ಪರಂಪರಾಗತ  ಕೃಷಿ ವಿಕಾಸ ಯೋಜನೆ (ಪಿಕೆವಿವೈ)

• ಪರಂಪರಗತ ಕೃಷಿ ವಿಕಾಸ ಯೋಜನೆ, 2015 ರಲ್ಲಿ ಆರಂಭವಾದ ಮಣ್ಣು ಆರೋಗ್ಯ ನಿರ್ವಹಣೆಯ (ಎಸ್‌ಎಚ್‌ಎಂ) ಪ್ರಮುಖ ಯೋಜನೆಯಾದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸುಸ್ಥಿರ ಕೃಷಿ ಮಿಷನ್ (ಎನ್‌ಎಂಎಸ್‌ಎ) ಯ ಒಂದು ವಿಸ್ತೃತ ಘಟಕವಾಗಿದೆ.
• ಪಿಕೆವಿವೈ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ, ಸಾವಯವ ಕೃಷಿಯನ್ನು ಸಮೂಹ ವಿಧಾನ ಮತ್ತು ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯ ಖಾತರಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ (ಪಿಜಿಎಸ್) ಪ್ರಮಾಣೀಕರಣದ ಮೂಲಕ ಸಾವಯವ ಗ್ರಾಮಗಳನ್ನು ಅಳವಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಉತ್ತೇಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಪ್ರಮಾಣೀಕರಣ ಯೋಜನೆಗಳು

• ಭಾರತೀಯ ಆಹಾರ ಸುರಕ್ಷತೆ ಮತ್ತು ಗುಣಮಟ್ಟ ಪ್ರಾಧಿಕಾರವು (ಎಫ್‌ಎಸ್‌ಎಸ್‌ಎಐ) ದೇಶದಲ್ಲಿ ಆಹಾರ ನಿಯಂತ್ರಕವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ದೇಶೀಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ ಮತ್ತು ಆಮದುಗಳಲ್ಲಿ ಸಾವಯವ ಆಹಾರವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನೂ ಹೊಂದಿದೆ.
• ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯ ಖಾತರಿ ವ್ಯವಸ್ಥೆ (ಪಿಜಿಎಸ್): ಪಿಜಿಎಸ್ ಎನ್ನುವುದು ಸಾವಯವ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಪ್ರಮಾಣೀಕರಿಸುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿದೆ, ಇದು ಅವುಗಳ ಉತ್ಪಾದನೆಯು ನಿಗದಿತ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಮಾನದಂಡಗಳಿಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ ನಡೆಯುವುದನ್ನು ಖಾತ್ರಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಪಿಜಿಎಸ್ ಗ್ರೀನ್ ಅನ್ನು ರಾಸಾಯನಿಕ ಮುಕ್ತ ಉತ್ಪನ್ನಗಳಿಗೆ ‘ಸಾವಯವ’ಕ್ಕೆ ಪರಿವರ್ತಿಸಲು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ದೇಶೀಯ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ 3 ವರ್ಷ ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. .
• ಸಾವಯವ ಉತ್ಪಾದನೆಗಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ (NPOP): NPOP ರಫ್ತು ಉದ್ದೇಶಗಳಿಗಾಗಿ ಮೂರನೇ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಣದ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯ ಮೂಲಕ ಸಾವಯವ ಕೃಷಿ ಪ್ರಮಾಣೀಕರಣವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.
• ಮಣ್ಣಿನ ಆರೋಗ್ಯ ಕಾರ್ಡ್ ಯೋಜನೆ ರಾಸಾಯನಿಕ ಗೊಬ್ಬರಗಳ ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿ 8-10% ನಷ್ಟು ಇಳಿಕೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಉತ್ಪಾದಕತೆಯನ್ನು 5-6% ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ.

ಕೃಷಿ-ರಫ್ತು ನೀತಿ 2018

• ಕ್ಲಸ್ಟರ್‌ಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಿ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಕೆಟಿಂಗ್ ಮತ್ತು “ಭಾರತದ ಉತ್ಪಾದನೆ” ಯ ಪ್ರಚಾರವು ಭಾರತದ ಸಾವಯವ ಕೃಷಿಯ ಮೇಲೆ ಸಕಾರಾತ್ಮಕ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಿದೆ

ಒಂದು ಜಿಲ್ಲೆ – ಒಂದು ಉತ್ಪನ್ನ (ODOP)

• ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವು ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶದ ಸ್ಥಳೀಯ ಮತ್ತು ವಿಶೇಷ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು/ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳ ಹೆಚ್ಚಿನ ಗೋಚರತೆ ಮತ್ತು ಮಾರಾಟವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಜಿಲ್ಲಾ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಉದ್ಯೋಗವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸುತ್ತದೆ.
• ಸಣ್ಣ ಮತ್ತು ಕನಿಷ್ಠ ರೈತರಿಗೆ ಪ್ರಮಾಣದ ಆರ್ಥಿಕತೆಯನ್ನು ತರಲು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸುವವರ ಉಪಸ್ಥಿತಿಯು ಅತ್ಯಗತ್ಯ.

ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ   ಮೈಕ್ರೋ ಫುಡ್ ಪ್ರೊಸೆಸಿಂಗ್ ಎಂಟರ್‌ಪ್ರೈಸಸ್‌ನ  ಔಪಚಾರಿಕೀಕರಣ (PM FME)

• ಆಹಾರ ಸಂಸ್ಕರಣಾ ಕೈಗಾರಿಕೆಗಳ ಸಚಿವಾಲಯವು (MoFPI) ‘ಆತ್ಮನಿರ್ಭರ ಭಾರತ ಅಭಿಯಾನ’ದ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿ PM FME ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಆರಂಭಿಸಿತು.
• ಇದು ಹೊಸ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನಗಳನ್ನು ತರುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಕೈಗೆಟುಕುವ ಸಾಲದ ಹೊರತಾಗಿ ಸಣ್ಣ ಉದ್ಯಮಿಗಳು ಹೊಸ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳಿಗೆ ನುಸುಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಶೂನ್ಯ ಬಜೆಟ್ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಕೃಷಿ

• ಶೂನ್ಯ ಬಜೆಟ್ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಕೃಷಿಯು ಭಾರತೀಯರ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಪದ್ಧತಿಗಳಿಂದ ರಾಸಾಯನಿಕ-ಮುಕ್ತ ಕೃಷಿಯ ವಿಧಾನವಾಗಿದೆ.