ಪರಿಚಯ

• ಮಹಾತ್ಮಾ ಗಾಂಧಿಯವರು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ವಸಾಹತುಶಾಹಿ ಆಳ್ವಿಕೆಯ ವಿರುದ್ಧ ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳವಳಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದರು. ಅವರು 1920 ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಕಾಂಗ್ರೆಸ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ವ್ಯಕ್ತಿಯಾಗಿ ಹೊರಹೊಮ್ಮಿದರು ಮತ್ತು ಅಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಕಾನೂನುಭಂಗ ತತ್ವಗಳಿಗೆ ಹೆಸರು ವಾಸಿಯಾದರು.
• ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ ತತ್ವಗಳಿಗೆ ಮುಖ್ಯ ಸ್ಪೂರ್ತಿ ಭಗವದ್ಗೀತೆ ಮತ್ತು ರಷ್ಯಾದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸಾಹಿತಿ ಲಿಯೋ ಟಾಲ್ ಸ್ಟಾಯ್ ಅವರ ಬರಹಗಳು. ಹಾಗೆಯೇ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರು ಅಮೆರಿಕನ್ ಸಾಹಿತಿ ಹೆನ್ರಿ ಡೇವಿಡ್ ಥೋರ್ಯೂನ ಪ್ರಬಂಧಗಳಿಂದಲೂ ಪ್ರಭಾವಿತರಾಗಿದ್ದರು.

ವಿವರಣೆ

ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದ ಹಾದಿಯನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳು ಮತ್ತು ತಂತ್ರಗಳು

ಅಹಿಂಸೆ:

• ಗಾಂಧಿಯವರ ಅಹಿಂಸೆಯ ತತ್ತ್ವಸಿದ್ಧಾಂತವನ್ನು “ಅಹಿಂಸಾ” ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ, ಇದು ಅವರ ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ನಂಬಿಕೆಗಳ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿತ್ತು. ಹಿಂಸಾಚಾರವು ಹೆಚ್ಚು ಹಿಂಸಾಚಾರವನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸಮಾಜದಲ್ಲಿ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ತರುವಲ್ಲಿ ಅಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಪ್ರತಿರೋಧವು ಹೆಚ್ಚು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ ಎಂದು ಅವರು ನಂಬಿದ್ದರು.
• ಗಾಂಧಿಯವರ ಅಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ವಿಧಾನವು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತದ ಅನೇಕ ಇತರ ನಾಗರಿಕ ಹಕ್ಕುಗಳು ಮತ್ತು ವಿಮೋಚನಾ ಚಳುವಳಿಗಳ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಿತು.

ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ:

• ಸತ್ಯಕ್ಕಾಗಿ,ನ್ಯಾಯಕ್ಕಾಗಿ, ಸಮಾನತೆಗಾಗಿ ಆಗ್ರಹ ಪಡಿಸುವುದು. ಮುಂದೆ ಅದು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಆಗ್ರಹಪಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ವಿಶಾಲಾರ್ಥವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು. ಇಂಗ್ಲೀಷನಲ್ಲಿ ಇದನ್ನು ಅಜಿಟೇಷನ್ ಫ಼ಾರ್ ಟ್ರೂತ್, ಈಕ್ವಾಲಿಟಿ, ಜಸ್ಟಿಸ್ ಆಂಡ್ ಫ್ರೀಡಂಎಂಬ ಅರ್ಥದಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ.ಒಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ ಶಸ್ತ್ರರಹಿತ ಶಾಂತಿಯುತ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ಗಾಂಧೀಜಿಯವರ ಆಧ್ಯಾತ್ಮ ಶಕ್ತಿ ಮತ್ತು ಆತ್ಮಬಲದಿಂದ ಮೂಡಿ ಬಂದುದಾಗಿದೆ. ಇದು ಗಾಂಧಿಯವರು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಪಡಿಸಿದ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಬಳಸಿದ ಅಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಪ್ರತಿರೋಧದ ವಿಧಾನವಾಗಿದೆ.
• ಇದು ಅನ್ಯಾಯದ ಕಾನೂನುಗಳು ಮತ್ತು ದಬ್ಬಾಳಿಕೆಯ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಲು ನಾಗರಿಕ ಅಸಹಕಾರ, ಮುಷ್ಕರಗಳು, ಬಹಿಷ್ಕಾರಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಅಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ವಿಧಾನಗಳ ಬಳಕೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿತ್ತು.
• ಸತ್ಯಾಗ್ರಹವು ದಬ್ಬಾಳಿಕೆಯ ಮನವೊಲಿಕೆ ಮತ್ತು ಬಲವಂತದ ಮೂಲಕ ಬದಲಾಗಿ ಅವರ ಆತ್ಮಸಾಕ್ಷಿಗೆ ಮನವಿ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಪರಿವರ್ತಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.

ಅಸಹಕಾರ ಚಳುವಳಿ:

• ಅಸಹಕಾರವು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಪ್ರಶ್ನಿಸಲು ಗಾಂಧಿ ಬಳಸಿದ ಮತ್ತೊಂದು ತಂತ್ರವಾಗಿತ್ತು. ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸರಕುಗಳು, ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಮತ್ತು ಕಾನೂನುಗಳನ್ನು ಬಹಿಷ್ಕರಿಸಲು ಮತ್ತು ತೆರಿಗೆಗಳನ್ನು ಪಾವತಿಸಲು ಅಥವಾ ಬ್ರಿಟಿಷರು ನಡೆಸುವ ಚುನಾವಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಭಾಗವಹಿಸಲು ನಿರಾಕರಿಸುವಂತೆ ಅವರು ಭಾರತೀಯರಿಗೆ ಕರೆ ನೀಡಿದರು.
• 1919 ರ ಮೌಂಟ್ ಫೋರ್ಡ್ ಸುಧಾರಣೆಗಳನ್ನು ಬಹಿಷ್ಕರಿಸಲಾಯಿತು, ವಕೀಲರಿಂದ ನ್ಯಾಯಗಳ ಬಹಿಷ್ಕೃತಗೊಂಡವು, ಶಾಸಕಾಂಗದ ಸದಸ್ಯತ್ವವನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸುವುದು,ಸರ್ಕಾರದ ವತಿಯಿಂದ ಆಯೋಜಿಸಿದ ಸಭೆ ಸಮಾರಂಭ ಮೊದಲಾದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳ ಬಹಿಷ್ಕಾರ, ವಿದೇಶಿ ಬಟ್ಟೆ ಮತ್ತು ವಸ್ತುಗಳ ಬಹಿಷ್ಕಾರ, ಕಂದಾಯ, ಸುಂಕ ಇತ್ಯಾದಿಗಳ ಪಾವತಿಗೆ ನಿರಾಕರಣೆ,ಅನೇಕರು ಬ್ರಿಟಿಷರು ನೀಡಿದ ಬಿರುದುಗಳು, ಪದಕಗಳು ಮತ್ತು ಬಹುಮಾನಗಳನ್ನು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿದರು ಅಸಹಕಾರ ಆಂದೋಲನವು ಭಾರತವನ್ನು ಅಶಕ್ತವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಬ್ರಿಟಿಷರನ್ನು ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಮಾತುಕತೆಗೆ ಒತ್ತಾಯಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು.

ಕಾನೂನು ಭಂಗ ಚಳುವಳಿ:

• ಕಾನೂನು ಭಂಗ ಚಳುವಳಿ ಅಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ಪ್ರತಿರೋಧದ ಒಂದು ರೂಪವಾಗಿದ್ದು ಅದು ಅನ್ಯಾಯದ ಕಾನೂನುಗಳು ಅಥವಾ ನಿಬಂಧನೆಗಳನ್ನು ಮುರಿಯುವುದು ಮತ್ತು ಆ ಕ್ರಿಯೆಗಳ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವುದು.
• ಏಪ್ರಿಲ್ 1930 ರಲ್ಲಿ ರಲ್ಲಿ ಬ್ರಿಟಿಷರು ಒಂದು ಕಾಯಿದೆ ಹೊರಡಿಸಿ ಉಪ್ಪಿನ ಉತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಕರಣ ಮಾಡಿಕೊಂಡರು. ಆ ಪ್ರಕಾರ ಇಂಗ್ಲೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ಶುದ್ದೀಕರಿಸಿ ಆಮದಾದ ಉಪನ್ನೇ ಬಳಸುವುದಾಗಿತ್ತು. ಅದರ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ಮಾರಾಟ ಖಾಸಗಿಯವರು ಮಾಡುವಂತಿರಲಿಲ್ಲ.ಅದು ಸರ್ಕಾರದ ಏಕಸ್ವಾಮ್ಯವಾಗಿದ್ದಿತು. ಇದರಿಂದ ಕಾನೂನು ಮುರಿಯುವ ಚಳುವಳಿ ಆರಂಭವಾಯಿತು. ಗಾಂಧೀಜಿಯವರು ಕೂಡಲೇ ದಂಡಿ ಎಂಬ ಸ್ಥಳಕ್ಕೆ ತಮ್ಮ ಅನುಯಾಯಿಗಳೊಂದಿಗೆ ಧಾವಿಸಿ, ಅಲ್ಲಿ ಉಪ್ಪನ್ನು ತಯಾರಿಸಿ ಉಪ್ಪಿನ ಕಾಯಿದೆ ಮುರಿದರು.ಇದು ಅಖಂಡ ರಾಷ್ಟ್ರದ ಚಳುವಳಿಗೆ ಕರೆಯಿತ್ತಂತಾಯಿತು. ಬ್ರಿಟಿಷರ ಸಾಮಗ್ರಿಗಳೆಲ್ಲವನ್ನು ಬಹಿಸ್ಕರಿಸಿದರು. ನಾಗರಿಕ ಅಸಹಕಾರವು ಗಾಂಧಿಯವರ ಶಸ್ತ್ರಾಗಾರದಲ್ಲಿ ಪ್ರಬಲ ಅಸ್ತ್ರವಾಯಿತು ಮತ್ತು ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳುವಳಿಗೆ ಸಾಮೂಹಿಕ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಿತು.

ಉಪಸಂಹಾರ

• ಭಾರತದ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳುವಳಿಯ ಇತಿಹಾಸದಲ್ಲಿ 1919 ರಿಂದ1948 ರ ಕಾಲವನ್ನು ಗಾಂಧೀಯುಗ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಕಾರಣ ಈವರೆಗೂ ಅಸಂಘಟಿತ ಏಕ ಮೇವ ವ್ಯಕ್ತಿಯ ನಾಯಕತ್ವದ ನಿರ್ದೇಶವಿಲ್ಲದೆ ಕುಂಟುತ್ತಾ ಸಾಗಿದ್ದ ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಹೋರಾಟಕ್ಕೆ ಒಂದು ಸ್ಪಷ್ಟವಾದ ಸ್ವರೂಪ, ರೀತಿ, ದಿಕ್ಕು, ದೆಸೆ, ತತ್ವ ರೂಪಿಸಿಕೊಟ್ಟು ಗುರಿಮುಟ್ಟಿಸಿದವರು ಗಾಂಧೀಜಿ. ಸಶಸ್ತ್ರ (ಧಮನಕಾರಿ) ಶಕ್ತಿಗಳ ವಿರುದ್ಧ ನಿರಾಯುಧವಾಗಿ ಕೇವಲ ಸತ್ಯಾಗ್ರಹ ಎಂಬ ಅಹಿಂಸೆ ಅಸ್ತ್ರದಿಂದ ಇಡೀ ವಿಶ್ವವನ್ನೆ ವ್ಯಾಪಿಸಿದ್ದ  ಅಜೇಯ ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯಶಾಹಿ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಮಣಿಸಿದ ಮಹಾನ ಮಾಂತ್ರಿಕರಾಗಿದ್ದರು.

ಮೊದಲನೇ ಮಹಾಯುದ್ಧದ ನಂತರ ಭಾರತೀಯ ಸ್ವಾತಂತ್ರ್ಯ ಚಳಿವಳಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರವೇಶಿಸಿದ ಗಾಂಧೀಜಿ ಅದಕ್ಕೆ ಒಂದು ಹೊಸ ತಿರುವು ಕೊಟ್ಟರು. ಕೊನೆವರೆಗೂ ಅದರ ಮಾರ್ಗದರ್ಶಕರಾಗಿದ್ದುಕೊಂಡು ರಾಷ್ಟ್ರಪಿತರೆಂಬ ಗೌರವಕ್ಕೆ ಪಾತ್ರರಾದರು. ಆ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಲ್ಲಿ ರವೀಂದ್ರನಾಥ್ ಟ್ಯಾಗೊರ್ ರು ಗಾಂಧೀಜಿಯವರನ್ನು ಮಹಾತ್ಮಾ ಎಂದು ಕರೆದರು.

Mains article 3