ಸುದ್ದಿಯಲ್ಲಿ ಏಕಿದೆ? ಇತ್ತೀಚಿಗೆ, ಜೂನ್ 2023 ರಲ್ಲಿ ಸರ್ರೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತವು ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ಎಂದು ಗೊತ್ತುಪಡಿಸಿದ ಖಲಿಸ್ತಾನಿ ನಾಯಕನ ಹತ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಕೆನಡಾದ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿ ಭಾರತದ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಯನ್ನು ಆರೋಪಿಸಿದಾಗ ಭಾರತ ಮತ್ತು ಕೆನಡಾ ನಡುವಿನ ಉದ್ವಿಗ್ನತೆ ಉಲ್ಬಣಗೊಂಡಿತು.

ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳು

• ಖಾಲಿಸ್ತಾನ ಪರ ಪ್ರತ್ಯೇಕತಾವಾದಿ ನಾಯಕ ಹರ್ದೀಪ್ ಸಿಂಗ್ ನಿಜ್ಜರ್ ಹತ್ಯೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿ ಭಾರತ ವಿರುದ್ಧ ಕೆನಡಾ ಆರೋಪ ಮಾಡಿದ ನಂತರ ಉಭಯ ದೇಶಗಳ ನಡುವೆ ಉದ್ಭವಿಸಿರುವ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಬಿಕ್ಕಟ್ಟು ಮುಂದುವರಿದಿದೆ.ಭಾರತ ಈ ಆರೋಪಗಳನ್ನು ತಳ್ಳಿಹಾಕಿದೆ ಮತ್ತು ಕೆನಡಾ ಖಲಿಸ್ತಾನಿ ಉಗ್ರರಿಗೆ ಆಶ್ರಯ ನೀಡಿದೆ ಎಂದು ಆರೋಪಿಸಿದೆ.

ಖಲಿಸ್ತಾನ್ ಚಳವಳಿ

• ಖಲಿಸ್ತಾನ್ ಚಳವಳಿಯು ಇಂದಿನ ಪಂಜಾಬ್‌ನಲ್ಲಿ (ಭಾರತ ಮತ್ತು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಎರಡೂ) ಪ್ರತ್ಯೇಕ, ಸಾರ್ವಭೌಮ ಸಿಖ್ ರಾಜ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಹೋರಾಟವಾಗಿದೆ.
• 1970 ಮತ್ತು 1980 ರ ದಶಕದ ಹಿಂಸಾತ್ಮಕ ದಂಗೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಬೇಡಿಕೆಯು ಹಲವು ಬಾರಿ ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಂಡಿದೆ.
• ಆಪರೇಷನ್ ಬ್ಲೂ ಸ್ಟಾರ್ (1984) ಮತ್ತು ಆಪರೇಷನ್ ಬ್ಲ್ಯಾಕ್ ಥಂಡರ್ (1986 ಮತ್ತು 1988) ನಡೆದ ನಂತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಈ ಚಳುವಳಿಯನ್ನು ಹತ್ತಿಕ್ಕಲಾಯಿತು, ಆದರೆ ಇದು ಸಿಖ್ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಯುಕೆ, ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾ ಮತ್ತು ಕೆನಡಾದಂತಹ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿನ ಸಿಖ್ ವಲಸೆಗಾರರಲ್ಲಿ ಸಹಾನುಭೂತಿ ಮತ್ತು ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಕೆನಡಾದಲ್ಲಿ ಇತ್ತೀಚಿನ  ನಡೆದ  ಭಾರತ ವಿರೋಧಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು

• ಆಪರೇಷನ್ ಬ್ಲೂಸ್ಟಾರ್ ಆನಿವರ್ಸರಿ ಪರೇಡ್ (ಜೂನ್ 2023): ಒಂಟಾರಿಯೊದ ಬ್ರಾಂಪ್ಟನ್‌ನಲ್ಲಿ, ಪರೇಡ್ ಮಾಜಿ ಪ್ರಧಾನಿ ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿಯವರ ಹತ್ಯೆಯನ್ನು ಆಚರಿಸುವಂತಿತ್ತು, ರಕ್ತದ ಕಲೆಯ ಆಕೃತಿಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಿತು ಮತ್ತು ದರ್ಬಾರ್ ಸಾಹಿಬ್ ಮೇಲಿನ ದಾಳಿಗೆ ಪ್ರತೀಕಾರವನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿತು.
• ಖಲಿಸ್ತಾನ್ ಪರ ಜನಾಭಿಪ್ರಾಯ ಸಂಗ್ರಹಣೆ (2022): ಸಿಖ್ಸ್ ಫಾರ್ ಜಸ್ಟಿಸ್ (SFJ), ಖಲಿಸ್ತಾನ್ ಪರ ಸಂಘಟನೆಯು, ಬ್ರಾಂಪ್ಟನ್‌ನಲ್ಲಿ ಖಾಲಿಸ್ತಾನ್‌ನಲ್ಲಿ “ಜನಮತಸಂಗ್ರಹ” ಎಂದು ಕರೆಯುವ ಮೂಲಕ ಗಮನಾರ್ಹ ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸಿತು.
• ಸಾಂಜ್ ಸವೇರಾ ಮ್ಯಾಗಜೀನ್ (2002): 2002 ರಲ್ಲಿ, ಟೊರೊಂಟೊ ಮೂಲದ ಪಂಜಾಬಿ-ಭಾಷಾ ವಾರಪತ್ರಿಕೆ ಸಾಂಜ್ ಸವೇರಾ ಇಂದಿರಾ ಗಾಂಧಿಯವರ ಮರಣ ವಾರ್ಷಿಕೋತ್ಸವವನ್ನು ಆಕೆಯ ಹತ್ಯೆಯನ್ನು ಆಚರಿಸುವ ಕವರ್ ಚಿತ್ರಣದೊಂದಿಗೆ ಸ್ವಾಗತಿಸಿತು ಮತ್ತು ಹತ್ಯೆ ಮಾಡಿದವರನ್ನು ಹೈಲೈಟ್ ಮಾಡಿತು.
• ನಿಯತಕಾಲಿಕವು ಸರ್ಕಾರಿ ಜಾಹೀರಾತುಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿತು ಮತ್ತು ಈಗ ಕೆನಡಾದಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ದಿನಪತ್ರಿಕೆಯಾಗಿದೆ.

ಖಲಿಸ್ತಾನ್ ಮೂಲಭೂತವಾದವು ಭಾರತ-ಕೆನಡಾ ಸಂಬಂಧಗಳ ಮೇಲೆ ಹೇಗೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ?

ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳು:

• ಆರೋಪಗಳು ಮತ್ತು ಪ್ರತಿ-ಆರೋಪಗಳು ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಬಹುದು, ಎರಡೂ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನಡುವಿನ ಒಟ್ಟಾರೆ ಸಂಬಂಧದ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಹುದು.
• ವಿವಿಧ ದ್ವಿಪಕ್ಷೀಯ ಮತ್ತು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಸಹಕರಿಸಲು ಕಷ್ಟವಾಗುವಂತೆ, ನಂಬಿಕೆ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಾಸವನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು.
• ಅಲ್ಲದೇ, ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ತನ್ನ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಸಿಬ್ಬಂದಿ ಪೈಕಿ 41 ಮಂದಿಯನ್ನು ಹಿಂದಕ್ಕೆ ಕರೆಸಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಇತ್ತೀಚೆಗೆ ಗಡುವು ನೀಡಿತ್ತು. ಇದರ ಬೆನ್ನಲ್ಲೇ, ನವದೆಹಲಿ ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಉಳಿದೆಡೆ ಇದ್ದ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕರನ್ನು ಸಿಂಗಪುರ ಹಾಗೂ ಕ್ವಾಲಾಲಂಪುರಕ್ಕೆ ಕೆನಡಾ ಸ್ಥಳಾಂತರಗೊಳಿಸಿತ್ತು.

ಭಾರತಕ್ಕೆ ಭದ್ರತಾ ಪರಿಣಾಮಗಳು:

• ಖಲಿಸ್ತಾನ್ ಚಳುವಳಿಯು ಭಾರತದ ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವಕ್ಕೆ ವಿದೇಶಿ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ನೆಲೆಯನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಭದ್ರತಾ ಬೆದರಿಕೆ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ಕೆನಡಾ, ಬ್ರಿಟನ್, ಯುಎಸ್ ಮತ್ತು ಆಸ್ಟ್ರೇಲಿಯಾದಲ್ಲಿನ ಭಾರತೀಯ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಿಖ್ ಪ್ರತ್ಯೇಕತಾವಾದಿಗಳು ಮತ್ತು ಅವರ ಬೆಂಬಲಿಗರು ಆಗಾಗ ನಡೆಸುವ ವಿಧ್ವಂಸಕ ಕೃತ್ಯಗಳು ಭಾರತದ ಸಾರ್ವಭೌಮತೆ ಮತ್ತು ಸಮಗ್ರತೆಗೆ ಬೆದರಿಕೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡಬಹುದು.

ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ಆರ್ಥಿಕತೆಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ:

• ಈ ಆರೋಪಗಳು ಭಾರತ ಮತ್ತು ಕೆನಡಾ ನಡುವಿನ ವ್ಯಾಪಾರ ಪಾಲುದಾರಿಕೆ ಮತ್ತು ಹೂಡಿಕೆ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುವುದರಿಂದ ವ್ಯಾಪಾರ ಸಂಬಂಧಗಳ ಮೇಲೆ ಅಡ್ಡ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಹುದು.
• 2022 ರಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು USD 6.6 ಶತಕೋಟಿ ಮೌಲ್ಯದ ದ್ವಿಪಕ್ಷೀಯ ಸೇವೆಗಳ ವ್ಯಾಪಾರದೊಂದಿಗೆ ದ್ವಿಪಕ್ಷೀಯ ಸಂಬಂಧಕ್ಕೆ ಮಹತ್ವದ ಕೊಡುಗೆಯಾಗಿ ಸೇವಾ ವಲಯಕ್ಕೆ ಒತ್ತು ಕೊಡಲಾಗಿದೆ.
• ಸರಕುಗಳಲ್ಲಿನ ಭಾರತ-ಕೆನಡಾ ದ್ವಿಪಕ್ಷೀಯ ವ್ಯಾಪಾರವು 2022 ರಲ್ಲಿ ಸರಿಸುಮಾರು USD 8.2 ಶತಕೋಟಿಯನ್ನು ತಲುಪಿದೆ, ಇದು 2021 ಕ್ಕೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ 25% ಬೆಳವಣಿಗೆಯನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಹೆಚ್ಚಿದ ರಾಜಕೀಯ ಉದ್ವಿಗ್ನತೆಯಿಂದಾಗಿ ಎರಡು ದೇಶಗಳು ಮಾಡಿಕೊಂಡ ವ್ಯಾಪಾರ ವ್ಯವಹಾರಗಳನ್ನು ಮರು ಮೌಲ್ಯಮಾಪನ ಮಾಡಬಹುದು.

ಪ್ರಮುಖ ಸಮಸ್ಯೆಗಳ ಮೇಲೆ ಕಡಿಮೆಯಾದ ಸಹಕಾರ:

• ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ, ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ ನಿಗ್ರಹ ಮತ್ತು ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಭದ್ರತೆಯಂತಹ ನಿರ್ಣಾಯಕ ಜಾಗತಿಕ ಸವಾಲುಗಳ ಮೇಲಿನ ಸಹಕಾರವು ಪ್ರತಿಕೂಲ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಹುದು.
• ಎರಡೂ ದೇಶಗಳು ಈ ವಿಷಯಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ಒಟ್ಟಾಗಿ ಕೆಲಸ ಮಾಡಲು ಸವಾಲಾಗಬಹುದು.

ಸಂಭಾವ್ಯ ಪ್ರಯಾಣ ಮತ್ತು ಜನರಿಂದ ಜನರ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ:

• ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಉದ್ವಿಗ್ನತೆಗಳು ಭಾರತೀಯ ಮತ್ತು ಕೆನಡಾದ ನಾಗರಿಕರ ನಡುವಿನ ಪ್ರಯಾಣ ಮತ್ತು ಸಂವಹನಗಳ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಹುದು, ಇದು ಪರಸ್ಪರರ ದೇಶಗಳಿಗೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸಲು ಹೆಚ್ಚು ತೊಡಕಿನ ಅಥವಾ ಕಡಿಮೆ ಆಸಕ್ತಿಯನ್ನು ತೋರಬಹುದು.

ವಲಸೆ ನೀತಿಗಳ ಮರುಮೌಲ್ಯಮಾಪನ:

• ಕೆನಡಾವು ತನ್ನ ವಲಸೆ ನೀತಿಗಳನ್ನು ಪರಿಶೀಲಿಸಬಹುದು ಅಥವಾ ಬಿಗಿಗೊಳಿಸಬಹುದು, ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಖಲಿಸ್ತಾನಿ ಪ್ರತ್ಯೇಕತಾವಾದಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ಭಾರತದ ಕಳವಳಗಳಿಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ ಆಶ್ರಯ ನೀಡಬಹುದು

ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ದ್ವಿಪಕ್ಷೀಯ ಸಹಕಾರ:

• ಇತ್ತೀಚಿನ ಉದ್ವಿಗ್ನತೆಗಳು ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ದ್ವಿಪಕ್ಷೀಯ ಸಹಕಾರ ಮತ್ತು ಪಾಲುದಾರಿಕೆಗಳ ಮೇಲೆ ಶಾಶ್ವತವಾದ ಪರಿಣಾಮವನ್ನು ಬೀರಬಹುದು.
• ಭಾರತವು 1947 ರಲ್ಲಿ ಕೆನಡಾದೊಂದಿಗೆ ರಾಜತಾಂತ್ರಿಕ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿತು. ಪ್ರಜಾಪ್ರಭುತ್ವ ಮೌಲ್ಯಗಳು, ಎರಡು ಸಮಾಜಗಳ ಬಹು-ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ, ಬಹು-ಜನಾಂಗೀಯ ಮತ್ತು ಬಹು ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ವಭಾವ ಮತ್ತು ಬಲವಾದ ಜನರ-ಜನರ ಸಂಪರ್ಕಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ದ್ವಿಪಕ್ಷೀಯ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಉಪಸಂಹಾರ:

• ಭಾರತ ಮತ್ತು ಕೆನಡಾ ಎರಡೂ ರಾಜಕೀಯವಾಗಿ ವಿವಾದಾಸ್ಪದ ಸಮಸ್ಯೆಗಳನ್ನು ಮೀರಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಬೇಕು ಮತ್ತು ಪರಸ್ಪರ ಸಹಕಾರ ಮತ್ತು ಸಹಯೋಗದ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸಬೇಕು. ಭವಿಷ್ಯವು ಈ ಕ್ರಿಯಾತ್ಮಕ ಪಾಲುದಾರಿಕೆಗೆ ಉತ್ತಮ ಭರವಸೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಎರಡೂ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಅದು ಪ್ರಸ್ತುತಪಡಿಸುವ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಳ್ಳಬೇಕು.