• ವ್ಯಾಪಾರ, ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಮತ್ತು ಸಂಪರ್ಕ ಕ್ಷೇತ್ರ ಸೇರಿದಂತೆ ಏಳು ಒಪ್ಪಂದಗಳನ್ನು ಎರಡು ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಮಾಡಿಕೊಂಡಿವೆ.
• ಉಭಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳ ನಡುವಿನ ಗಡಿಯಾಚೆಗಿನ ಸಂಪರ್ಕದ ಉತ್ತೇಜನಕ್ಕಾಗಿ ರೈಲ್ವೆಯ ಕುರ್ತಾ-ಬಿಜಾಲ್ಪುರ ವಿಭಾಗದ ಇ-ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.
• ಬತ್ನಾಹಾದಿಂದ ನೇಪಾಳ ಕಸ್ಟಮ್ ಯಾರ್ಡ್‌ಗೆ ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೆ ಕಾರ್ಗೋ ರೈಲಿಗೆ ಹಸಿರು ನಿಶಾನೆ ತೋರಲಾಯಿತು. ಆರ್ಥಿಕತೆ, ಇಂಧನ, ಮೂಲಸೌಕರ್ಯ, ಶಿಕ್ಷಣ ಮತ್ತು ಜನರ ಸಂಪರ್ಕಗಳ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಹಳೆಯ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುವುದ, ಭೌತಿಕ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಹೊಸ ರೈಲು ಸಂಪರ್ಕಗಳ ಕುರಿತು ಚರ್ಚಿಸಿದರು.

ಒಪ್ಪಂದಗಳು

• ಭಾರತ ಮತ್ತು ನೇಪಾಳ ನಡುವೆ ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ವಿದ್ಯುತ್ ವ್ಯಾಪಾರ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ವಿದ್ಯುತ್ ವ್ಯಾಪಾರ ಒಪ್ಪಂದವು ಎರಡೂ ದೇಶಗಳ ವಿದ್ಯುತ್ ವಲಯಕ್ಕೆ ಬಲವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.

ವಿದ್ಯುತ್ ವಲಯದ ಸಹಕಾರ:

• ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ವಿದ್ಯುತ್ ವ್ಯಾಪಾರ ಒಪ್ಪಂದ: ಮುಂಬರುವ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ನೇಪಾಳದಿಂದ 10,000 MW ವಿದ್ಯುತ್ ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಗುರಿಯೊಂದಿಗೆ ಭಾರತ ಮತ್ತು ನೇಪಾಳ ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ವಿದ್ಯುತ್ ವ್ಯಾಪಾರ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಿದವು.
• ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆಗಳು: ಫುಕೋಟ್ ಕರ್ನಾಲಿ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆ ಮತ್ತು ಲೋವರ್ ಅರುಣ್ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆಗಳ ಅಭಿವೃದ್ಧಿಗಾಗಿ ಭಾರತ ಮತ್ತು ನೇಪಾಳದ ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದನಾನ್ ಕಂಪನಿ ಲಿಮಿಟೆಡ್‌ನ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಶಕ್ತಿ ನಿಗಮ (NHPC) ನಡುವೆ ತಿಳುವಳಿಕೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಲಾಯಿತು.
• ಇದರ ಜೊತೆಗೆ, ಮಹಾಕಾಳಿ ನದಿಯ ಹಂಚಿಕೆಯ ನೀರಿನ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವಲ್ಲಿ ಸಹಕಾರವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಪಂಚೇಶ್ವರ ವಿವಿಧೋದ್ದೇಶ ಯೋಜನೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಂಕ್ರೀಟ್ ಮತ್ತು ಕಾಲಮಿತಿಯ ಪ್ರಗತಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಉಭಯ ಪ್ರಧಾನ ಮಂತ್ರಿಗಳು ತಮ್ಮ ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ವ್ಯಕ್ತಪಡಿಸಿದರು.
• ಭಾರತ ಮತ್ತು ನೇಪಾಳ ನಡುವೆ ಸಾರಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಲಾಗಿದೆ.
• ಭಾರತ ಮತ್ತು ನೇಪಾಳ ನಡುವೆ ಇಂದು ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ವಿದ್ಯುತ್ ವ್ಯಾಪಾರ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ.

ನಿಮಗಿದು ತಿಳಿದಿರಲಿ

• ಫುಕೋಟ್ ಕರ್ನಾಲಿ ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಯೋಜನೆಯು ಸುಮಾರು 2448 GWh ಸರಾಸರಿ ವಾರ್ಷಿಕ ಉತ್ಪಾದನೆಯೊಂದಿಗೆ ಕರ್ನಾಲಿ ನದಿಯ ಹರಿವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು 480 MW ವಿದ್ಯುತ್ ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಸಾರಿಗೆ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ:

• ಪ್ರಸರಣ ಮಾರ್ಗ ಮತ್ತು ರೈಲು ಸಂಪರ್ಕ: ಗೋರಖ್‌ಪುರ-ಭುತ್ವಾಲ್ ಟ್ರಾನ್ಸ್‌ಮಿಷನ್ ಲೈನ್‌ಗೆ ಶಿಲಾನ್ಯಾಸ ಸಮಾರಂಭ ಮತ್ತು ಬತ್ನಾಹಾದಿಂದ ನೇಪಾಳ ಕಸ್ಟಮ್ಸ್ ಯಾರ್ಡ್‌ಗೆ ಭಾರತೀಯ ರೈಲ್ವೇ ಸರಕು ರೈಲು ಉದ್ಘಾಟನೆಯು ಎರಡು ದೇಶಗಳ ನಡುವಿನ ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವತ್ತ ಗಮನಹರಿಸಿತು.
• ಸಂಯೋಜಿತ ಚೆಕ್‌ಪೋಸ್ಟ್‌ಗಳು (ICP ಗಳು): ಗಡಿಯಾಚೆಗಿನ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಮತ್ತು ಸರಕು ಮತ್ತು ಜನರ ಚಲನೆಯನ್ನು ಸುಗಮಗೊಳಿಸಲು ಭಾರತೀಯ ಅನುದಾನದ ನೆರವಿನಡಿಯಲ್ಲಿ ರುಪೈದಿಹಾ (ಭಾರತ) ಮತ್ತು ನೇಪಾಲ್ಗುಂಜ್ (ನೇಪಾಳ) ದಲ್ಲಿ ಇಂಟಿಗ್ರೇ ಟೆಡ್ ಚೆಕ್ ಪೋಸ್ಟ್ನ ಉದ್ಘಾಟಿಸಲಾಯಿತು.

ಇತರ ಉಪಕ್ರಮಗಳು:

• ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾದ ಮೊದಲ ಗಡಿಯಾಚೆಗಿನ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಪೈಪ್‌ಲೈನ್ ಅನ್ನು ಭಾರತದ ಮೋತಿಹಾರಿಯಿಂದ ನೇಪಾಳದ ಅಮ್ಲೇಖ್‌ಗಂಜ್‌ವರೆಗೆ ಮತ್ತು ನೇಪಾಳದ ಚಿತ್ವಾನ್‌ಗೆ 69 ಕಿಮೀ ವಿಸ್ತರಿಸಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ಅಲ್ಲದೆ, ಭಾರತದ ಸಿಲಿಗುರಿಯಿಂದ ಪೂರ್ವ ನೇಪಾಳದ ಝಾಪಾಕ್ಕೆ ಎರಡನೇ ಅಡ್ಡ-ಗಡಿ ಪೆಟ್ರೋಲಿಯಂ ಪೈಪ್‌ಲೈನ್ ಹಾಕಲು ಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ಜೂನ್ 1, 2023 ರಂದು ಪರಿಷ್ಕೃತ ಸಾರಿಗೆ ಒಪ್ಪಂದಕ್ಕೆ ಸಹಿ ಹಾಕಲಾಯಿತು, ಸಮುದ್ರ ಬಂದರುಗಳಿಗೆ ಸರಕು ಸಾಗಣೆಗಾಗಿ ಭಾರತದ ಒಳನಾಡಿನ ಜಲಮಾರ್ಗಗಳನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ನೇಪಾಳಕ್ಕೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡುತ್ತದೆ.
• ಇದು ಹಲ್ದಿಯಾ, ಕೋಲ್ಕತ್ತಾ, ಪಾರಾದೀಪ್ ಮತ್ತು ವಿಶಾಖಪಟ್ಟಣಂನಂತಹ ಭಾರತೀಯ ಬಂದರುಗಳನ್ನು ತನ್ನ ಬೇರೆ ದೇಶಗಳೊಂದಿಗಿನ ವ್ಯಾಪಾರಕ್ಕಾಗಿ ಬಳಸಲು ನೇಪಾಳಕ್ಕೆ ಸಹಾಯವಾಗಲಿದೆ.
• "ಇದರಲ್ಲಿ, ನೇಪಾಳದ ಜನರಿಗೆ ಹೊಸ ರೈಲು ಮಾರ್ಗಗಳ ಜೊತೆಗೆ, ಭಾರತದ ಒಳನಾಡಿನ ಜಲಮಾರ್ಗಗಳ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ಸಹ ಒದಗಿಸಲಾಗಿದೆ".
• ಇದು ನೇಪಾಳದ ರಫ್ತುದಾರರು ಮತ್ತು ಆಮದುದಾರರಿಗೆ ಸಾರಿಗೆ ವೆಚ್ಚ ಮತ್ತು ಸಮಯವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
• ಭಾರತವು ನೇಪಾಳದೊಂದಿಗೆ ರಸಗೊಬ್ಬರ ಘಟಕವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಸಹಕರಿಸುತ್ತಿದೆ, ಕೃಷಿ ವಲಯದಲ್ಲಿ ಸಹಕಾರದ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಒತ್ತಿಹೇಳುತ್ತದೆ.

ಭಾರತ ಮತ್ತು ನೇಪಾಳ ನಡುವಿನ ಸಹಕಾರದ ಇತರ ಕ್ಷೇತ್ರಗಳು

 ದ್ವಿಪಕ್ಷೀಯ ಸಂಬಂಧ:

• ನಿಕಟ ನೆರೆಯ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳಾದ, ಭಾರತ ಮತ್ತು ನೇಪಾಳವು ಸ್ನೇಹ ಮತ್ತು ಸಹಕಾರದ ಅನನ್ಯ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ, ಇದು ಮುಕ್ತ ಗಡಿ, ಬಂಧುತ್ವ, ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಜನರ ನಡುವಿನ ಸಂಪರ್ಕಗಳಿಂದ ನಿರೂಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ.
• 1950 ರ ಇಂಡೋ-ನೇಪಾಳ ಶಾಂತಿ ಮತ್ತು ಸ್ನೇಹ ಒಪ್ಪಂದವು ಭಾರತ ಮತ್ತು ನೇಪಾಳದ ನಡುವೆ ಇರುವ ವಿಶೇಷ ಸಂಬಂಧದ ಆಧಾರವಾಗಿದೆ.
• ನೇಪಾಳವು ಭಾರತದ ಐದು ರಾಜ್ಯಗಳೊಂದಿಗೆ 1850 ಕಿಮೀ ಗಡಿಯನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಂಡಿದೆ - ಸಿಕ್ಕಿಂ, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ, ಬಿಹಾರ, ಉತ್ತರ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ಉತ್ತರಾಖಂಡ್.
• ಗಡಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಜನರ ಮುಕ್ತ ಸಂಚಾರದ ಹಿಂದಿನ ಸಂಪ್ರದಾಯವಿದೆ.

ರಕ್ಷಣಾ ಸಹಕಾರ:

• ನೇಪಾಳ ಸೇನೆಯ (ಎನ್‌ಎ) ಆಧುನೀಕರಣಕ್ಕೆ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುವ ಮತ್ತು ತರಬೇತಿ ನೀಡುವ ಮೂಲಕ ಭಾರತವು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತಿದೆ.
• 'ಭಾರತ-ನೇಪಾಳ ಬೆಟಾಲಿಯನ್-ಮಟ್ಟದ ಜಂಟಿ ಮಿಲಿಟರಿ ವ್ಯಾಯಾಮ ಸೂರ್ಯ ಕಿರಣ್' ಅನ್ನು ಭಾರತ ಮತ್ತು ನೇಪಾಳದಲ್ಲಿ ಪರ್ಯಾಯವಾಗಿ ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತದೆ.
• ಅಲ್ಲದೆ, ಪ್ರಸ್ತುತ, ನೇಪಾಳದ ಸುಮಾರು 32,000 ಗೂರ್ಖಾ ಸೈನಿಕರು ಭಾರತೀಯ ಸೇನೆಯಲ್ಲಿ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ.

ಆರ್ಥಿಕ ಸಹಕಾರ:

• ಭಾರತವು ನೇಪಾಳದ ಅತಿದೊಡ್ಡ ವ್ಯಾಪಾರ ಪಾಲುದಾರ. ನೇಪಾಳವು ಭಾರತದ 11 ನೇ ಅತಿದೊಡ್ಡ ರಫ್ತು ತಾಣವಾಗಿದೆ.
• 2022-23 ರಲ್ಲಿ, ಭಾರತವು ನೇಪಾಳಕ್ಕೆ USD 8 ಶತಕೋಟಿ ಮೌಲ್ಯದ ಸರಕುಗಳನ್ನು ರಫ್ತು ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಅದರ ಆಮದು USD 840 ಮಿಲಿಯನ್ ಆಗಿದೆ.
• ಭಾರತೀಯ ಕಂಪನಿಗಳು ನೇಪಾಳದಲ್ಲಿ ಅತಿ ದೊಡ್ಡ ಹೂಡಿಕೆದಾರರಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ್ದು, ಒಟ್ಟು ಅನುಮತಿಸಲಾದ ವಿದೇಶಿ ನೇರ ಹೂಡಿಕೆಯ 30% ಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚು ಪಾಲು ಹೊಂದಿದೆ.

ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಹಕಾರ:

• ಭಾರತ ಮತ್ತು ನೇಪಾಳಗಳು ಇಂದಿನ ನೇಪಾಳದಲ್ಲಿರುವ ಬುದ್ಧನ ಜನ್ಮಸ್ಥಳವಾದ ಲುಂಬಿನಿಯೊಂದಿಗೆ ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮ ಮತ್ತು ಬೌದ್ಧಧರ್ಮದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸಂಪರ್ಕಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಎರಡೂ ದೇಶಗಳ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಬಂಧ ಬಲಪಡಿಸಲು ರಾಮಾಯಣ ಸರ್ಕ್ಯೂಟ್ ಸಹ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ.
• ಸ್ವಾಮಿ ವಿವೇಕಾನಂದ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಕಠ್ಮಂಡುವಿನಲ್ಲಿ ಆಗಸ್ಟ್ 2007 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮತೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು.
• ನೇಪಾಳ-ಭಾರತ ಗ್ರಂಥಾಲಯವನ್ನು 1951 ರಲ್ಲಿ ಕಠ್ಮಂಡುವಿನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ಇದು ನೇಪಾಳದ ಮೊದಲ ವಿದೇಶಿ ಗ್ರಂಥಾಲಯ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಮಾನವೀಯ ನೆರವು:

• 2015 ರ ಭೂಕಂಪದ ನಂತರ ನೆರವು ಮತ್ತು ಪುನರ್ವಸತಿ ಕಡೆಗೆ ತನ್ನ ಬದ್ಧತೆಯ ಭಾಗವಾಗಿ ಭಾರತ ನೇಪಾಳಕ್ಕೆ 1.54 ಶತಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು (ಸುಮಾರು 96 ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿ) ನೀಡಿದೆ.

ಎರಡು ದೇಶಗಳಿಗೆ  ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಇತ್ತೀಚಿನ ಪ್ರಮುಖ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು

ಗಡಿ ವಿವಾದ: ಇತ್ತೀಚಿನ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಭಾರತ-ನೇಪಾಳ ಸಂಬಂಧಗಳನ್ನು ಹದಗೆಡಿಸಿರುವ ವಿವಾದಾತ್ಮಕ ವಿಷಯಗಳಲ್ಲಿ ಗಡಿ ವಿವಾದವೂ ಒಂದು. ವಿವಾದವು ಮುಖ್ಯವಾಗಿ ಎರಡು ವಿಭಾಗಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ:

• ಪಶ್ಚಿಮ ನೇಪಾಳದಲ್ಲಿ ಕಲಾಪಾನಿ-ಲಿಂಪಿಯಾಧುರಾ-ಲಿಪುಲೇಖ್ ಟ್ರೈಜಂಕ್ಷನ್ ಪ್ರದೇಶ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ನೇಪಾಳದ ಸುಸ್ತಾ ಪ್ರದೇಶ.
• ವಿಭಿನ್ನ ಐತಿಹಾಸಿಕ ನಕ್ಷೆಗಳು ಮತ್ತು ಒಪ್ಪಂದಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಎರಡೂ ದೇಶಗಳು ಈ ಪ್ರದೇಶಗಳನ್ನು ತಮ್ಮ ಪ್ರದೇಶವೆಂದು ಹೇಳಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.
• 2020 ರಲ್ಲಿ ಭಾರತವು ಉತ್ತರಾಖಂಡದ ಧಾರ್ಚುಲಾವನ್ನು ಚೀನಾ ಗಡಿಯ ಸಮೀಪವಿರುವ ಲಿಪುಲೇಖ್ ಪಾಸ್‌ಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ರಸ್ತೆಯನ್ನು ಉದ್ಘಾಟಿಸಿದಾಗ ವಿವಾದವು ಭುಗಿಲೆದ್ದಿತು, ಇದು ನೇಪಾಳ ತನ್ನ ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವದ ಉಲ್ಲಂಘನೆ ಎಂದು ಆಕ್ಷೇಪಿಸಿತು.
• ನೇಪಾಳವು ನಂತರ ಹೊಸ ರಾಜಕೀಯ ನಕ್ಷೆಯನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡಿತು, ಅದು ಕಾಲಾಪಾನಿ-ಲಿಂಪಿಯಾಧುರಾ-ಲಿಪುಲೇಖ್ ಅನ್ನು ತನ್ನ ಪ್ರದೇಶದ ಭಾಗವಾಗಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ಭಾರತವು ಈ ನಕ್ಷೆಯನ್ನು ನೇಪಾಳದ ಹಕ್ಕುಗಳ "ಕೃತಕ ವಿಸ್ತರಣೆ" ಎಂದು ತಿರಸ್ಕರಿಸಿತು.
• ಚೀನಾದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಹೆಜ್ಜೆಗುರುತು: ನೇಪಾಳದಲ್ಲಿ ಚೀನಾದ ಪ್ರಭಾವದ ಏರಿಕೆಯು ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿನ ತನ್ನ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಳವಳವನ್ನು ಹುಟ್ಟುಹಾಕಿದೆ. ಚೀನಾ ತನ್ನ ಬೆಲ್ಟ್ ಅಂಡ್ ರೋಡ್ ಇನಿಶಿಯೇಟಿವ್ (BRI) ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ರೈಲ್ವೆಗಳು, ಹೆದ್ದಾರಿಗಳು, ಜಲವಿದ್ಯುತ್ ಸ್ಥಾವರಗಳು ಇತ್ಯಾದಿಗಳಂತಹ ಯೋಜನೆಗಳ ಮೂಲಕ ನೇಪಾಳದೊಂದಿಗೆ ತನ್ನ ಆರ್ಥಿಕ ಸಂಬಂಧವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿದೆ.

ಮುಂದಿನ ದಾರಿ

• ಭಾರತ-ನೇಪಾಳ ಸಂಬಂಧಗಳು ಆರ್ಥಿಕ ಮತ್ತು ಭೌಗೋಳಿಕ ರಾಜಕೀಯ ವಿಷಯಗಳ ಮೇಲೆ ಹೆಚ್ಚು ಅರ್ಥಪೂರ್ಣ ಪಾಲುದಾರಿಕೆಯತ್ತ ಸಾಗಬೇಕಾಗಿದೆ, ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಯೋಜನೆಗಳಲ್ಲಿ ನೇಪಾಳಿ ಆಡಳಿತದ ಭಾಗವಹಿಸುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರವು ಗಣನೀಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸುವುದನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸಿದೆ.
• ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಪಾಲುದಾರಿಕೆ: ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಮತ್ತು ಜಾಗತಿಕ ವೇದಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ನೇಪಾಳದೊಂದಿಗೆ ಭಾರತವು ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಪಾಲುದಾರಿಕೆಯನ್ನು ಅನ್ವೇಷಿಸಬೇಕು. ತಮ್ಮ ಆಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆ, ವಿಪತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಭದ್ರತೆಯಂತಹ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸವಾಲುಗಳನ್ನು ಜಂಟಿಯಾಗಿ ಪರಿಹರಿಸುವ ಮೂಲಕ, ಎರಡೂ ದೇಶಗಳು ಹಂಚಿಕೊಂಡ ಮೌಲ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಆಸಕ್ತಿಗಳಿಗೆ ತಮ್ಮ ಬದ್ಧತೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಬಹುದು.
• ಇದು ಚೀನಾದ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಸಮತೋಲನಗೊಳಿಸುವುದಲ್ಲದೆ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಸ್ಥಿರತೆಯನ್ನು ಬಲಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ಭಾರತದ ಶ್ರೀಮಂತ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲು ಜಂಟಿ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು, ಚಲನಚಿತ್ರೋತ್ಸವಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುವುದು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅಭಿಪ್ರಾಯದ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರಬಹುದು.