ಸುದ್ದಿಯಲ್ಲಿ ಏಕಿದೆ? ಹರ್ಯಾಣದ ಟಿಕ್ಲಿ ಗ್ರಾಮದಲ್ಲಿ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅರಣ್ಯ ದಿನದ ಅಂಗವಾಗಿ ಆಯೋಜಿಸಲಾದ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದಲ್ಲಿ ಅರಾವಳಿ ಹಸಿರು ಗೋಡೆ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಉದ್ಘಾಟಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಉಪಕ್ರಮದ ಉದ್ದೇಶವು 4 ರಾಜ್ಯಗಳಲ್ಲಿ ಹರಡಿರುವ ಅರಾವಳಿ ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿಯ ಸುಮಾರು 5 ಕಿಮೀ ಬಫರ್ ವಲಯವನ್ನು ಹಸಿರುಗೊಳಿಸುವುದು. 

ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳು

• ಭಾರತವು ಏಕ-ಬಳಕೆಯ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ನಿಷೇಧ, ಜಲ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯ ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಮತ್ತು ನೈಸರ್ಗಿಕ ರಕ್ಷಣೆಯಂತಹ ವಿವಿಧ ಉಪಕ್ರಮಗಳ ಮೂಲಕ ಅರಾವಳಿಯನ್ನು ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸಲು ಮುಂದಾಗುತ್ತಿದೆ.
• ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ, ಭಾರತೀಯ ಅರಣ್ಯ ಸಂಶೋಧನೆ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣ ಮಂಡಳಿಯು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ಅರಣ್ಯ ಮತ್ತು FAQ ಗಳ ಮೂಲಕ ಮರುಭೂಮಿೀಕರಣ ಮತ್ತು ಭೂಮಿಯ ಅವನತಿಯನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಕ್ರಿಯಾ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಅನಾವರಣಗೊಳಿಸಲಾಯಿತು.
• ಈ ಯೋಜನೆಯು ಅರಾವಳಿ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಬೃಹತ್ ಮರ ನೆಡುವಿಕೆ ಮತ್ತು ಜಲ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.
• ಈ ಯೋಜನೆಯು ಹರಿಯಾಣದ ಗುರ್ಗಾಂವ್, ಫರಿದಾಬಾದ್, ಭಿವಾನಿ, ಮಹೇಂದ್ರಗಢ ಮತ್ತು ರೇವಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಬರಡು ಭೂಮಿಯನ್ನು ಆವರಿಸುತ್ತದೆ.

ಅರಾವಳಿ ಹಸಿರು ಗೋಡೆ ಯೋಜನೆಯ ಬಗ್ಗೆ

• ಅರಾವಳಿ ಹಸಿರು ಗೋಡೆ ಯೋಜನೆಯು ಭೂಮಿ ಅವನತಿ ಮತ್ತು ಮರುಭೂಮಿಯ ವಿರುದ್ಧ ಹೋರಾಡಲು ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಹಸಿರು ಕಾರಿಡಾರ್‌ಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವ ಕೇಂದ್ರ ಅರಣ್ಯ ಸಚಿವಾಲಯದ ದೃಷ್ಟಿಯ ಭಾಗವಾಗಿದೆ.
• ಈ ಯೋಜನೆಯು ಹರಿಯಾಣ, ರಾಜಸ್ಥಾನ, ಗುಜರಾತ್ ಮತ್ತು ದೆಹಲಿ ರಾಜ್ಯಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಅರಾವಳಿ ಬೆಟ್ಟಗಳು 6 ಮಿಲಿಯನ್ ಹೆಕ್ಟೇರ್ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಹರಡಿವೆ.
• ಈ ಯೋಜನೆಯು ಕೊಳಗಳು, ಸರೋವರಗಳು ಮತ್ತು ನದಿಗಳಂತಹ ಮೇಲ್ಮೈ ನೀರಿನ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಮರುಸ್ಥಾಪಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಜಾತಿಯ ಮರಗಳು ಮತ್ತು ಪೊದೆಗಳನ್ನು, ಬಂಜರು ಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಕೊಳೆತ ಅರಣ್ಯ ಭೂಮಿಯಲ್ಲಿ ನೆಡುವುದನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.  ಸ್ಥಳೀಯ ಸಮುದಾಯಗಳ ಜೀವನೋಪಾಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಈ ಯೋಜನೆಯು ಕೃಷಿ-ಅರಣ್ಯ ಮತ್ತು ಹುಲ್ಲುಗಾವಲು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯ ಮೇಲೆ ಕೇಂದ್ರೀಕರಿಸುತ್ತದೆ.

ಯೋಜನೆಯು ಈ ಕೆಳಗಿನ ಉದ್ದೇಶಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ:

• ಅರಾವಳಿ ಶ್ರೇಣಿಯ ಪರಿಸರ ಆರೋಗ್ಯವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವುದು
• ಥಾರ್ ಮರುಭೂಮಿಯ ಪೂರ್ವಾಭಿಮುಖ ವಿಸ್ತರಣೆಯನ್ನು ತಡೆಗಟ್ಟುವುದು ಮತ್ತು ಮಣ್ಣಿನ ಸವಕಳಿ, ಮರುಭೂಮಿ ಮತ್ತು ಧೂಳಿನ ಬಿರುಗಾಳಿಗಳನ್ನು ತಡೆಯುವ ಹಸಿರು ತಡೆಗೋಡೆಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವ ಮೂಲಕ ಭೂಮಿಯ ಅವನತಿಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದು.
• ಅರಾವಳಿ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಮರಗಳನ್ನು ನೆಡುವುದು, ವನ್ಯಜೀವಿಗಳಿಗೆ ಆವಾಸಸ್ಥಾನವನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು, ನೀರಿನ ಗುಣಮಟ್ಟ ಮತ್ತು ಪ್ರಮಾಣವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುವುದು, ಜೀವವೈವಿಧ್ಯ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಮೂಲಕ ಅರಾವಳಿ ಶ್ರೇಣಿಯ ಕಾರ್ಬನ್ ಸೀಕ್ವೆಸ್ಟ್ರೇಶನ್ ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನು ತಗ್ಗಿಸಲು ಈ ಹಸಿರು ಗೋಡೆಯು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
• ಆದಾಯ, ಉದ್ಯೋಗ, ಆಹಾರ ಭದ್ರತೆ ಮತ್ತು ಸಾಮಾಜಿಕ ಪ್ರಯೋಜನಗಳಿಗೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ಅರಣ್ಯೀಕರಣ, ಕೃಷಿ-ಅರಣ್ಯ ಮತ್ತು ಜಲ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಮುದಾಯಗಳನ್ನು ತೊಡಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಸುಸ್ಥಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಮತ್ತು ಜೀವನೋಪಾಯದ ಅವಕಾಶಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು.
• ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರಗಳು, ಅರಣ್ಯ ಇಲಾಖೆಗಳು, ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ನಾಗರಿಕ ಸಮಾಜ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ಖಾಸಗಿ ವಲಯದ ಘಟಕಗಳು ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಸಮುದಾಯಗಳಂತಹ ವಿವಿಧ ಪಾಲುದಾರರು ಈ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸುತ್ತಾರೆ. ಯೋಜನೆಯ ಯಶಸ್ಸನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಸಾಕಷ್ಟು ಹಣಕಾಸು, ತಾಂತ್ರಿಕ ಕೌಶಲ್ಯ, ನೀತಿ ಸಮನ್ವಯ ಮತ್ತು ಸಾರ್ವಜನಿಕ ಅರಿವು ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾಗುವುದು.
• UNCCD (ವೈವಿಧ್ಯೀಕರಣವನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಯುನೈಟೆಡ್ ನೇಷನ್ಸ್ ಕನ್ವೆನ್ಷನ್), CBD (ಜೈವಿಕ ವೈವಿಧ್ಯತೆಯ ಸಮಾವೇಶ) ಮತ್ತು UNFCCC (ಹವಾಮಾನ ಬದಲಾವಣೆಯ ಮೇಲಿನ ಯುನೈಟೆಡ್ ನೇಷನ್ಸ್ ಫ್ರೇಮ್ವರ್ಕ್ ಕನ್ವೆನ್ಷನ್) ನಂತಹ ವಿವಿಧ ಅಂತರರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ ಅಡಿಯಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಬದ್ಧತೆಗಳಿಗೆ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡುವುದು.
• ಪರಿಸರ ಸಂರಕ್ಷಣೆ ಮತ್ತು ಹಸಿರು ಅಭಿವೃದ್ಧಿಯಲ್ಲಿ ಜಾಗತಿಕ ನಾಯಕನಾಗಿ ಭಾರತದ ಇಮೇಜ್ ಅನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದು.

ಪ್ರಯೋಜನಗಳು

• ಅರವಳ್ಳಿ ಹಸಿರು ಗೋಡೆ ಯೋಜನೆಯಡಿ ಅರಣ್ಯೀಕರಣ, ಮತ್ತು ಜಲಮೂಲಗಳ ಪುನಶ್ಚೇತನದ ಮೂಲಕ ಅರಾವಳಿಯಲ್ಲಿ ಹಸಿರು ಹೊದಿಕೆ ಮತ್ತು ಜೀವವೈವಿಧ್ಯ ಹೆಚ್ಚುವುದಲ್ಲದೆ, ಈ ಭಾಗದ ಮಣ್ಣಿನ ಫಲವತ್ತತೆ, ನೀರಿನ ಲಭ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹವಾಮಾನವೂ ಸುಧಾರಿಸುತ್ತದೆ.
• ಈ ಯೋಜನೆಯು ಉದ್ಯೋಗಾವಕಾಶಗಳು, ಆದಾಯ ಉತ್ಪಾದನೆ ಮತ್ತು ಪರಿಸರ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸ್ಥಳೀಯ ಸಮುದಾಯಗಳಿಗೆ ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ.
• ನೀರಿನ ಮೂಲಗಳ ಪುನರುಜ್ಜೀವನ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ತೊರೆಗಳ ಸಂಗ್ರಹವು ಒಟ್ಟಾರೆ ಮಣ್ಣಿನ ತೇವಾಂಶ, ಉತ್ಪಾದಕತೆ ಮತ್ತು ಬರ ತಗ್ಗಿಸುವಿಕೆಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
• ಯೋಜನೆಯಡಿಯಲ್ಲಿ ಆರಂಭಿಕ ಹಂತದಲ್ಲಿ, ಅರಾವಳಿ ಭೂದೃಶ್ಯದ ಪ್ರತಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲಿ ಐದು ನೀರಿನ ಮೂಲಗಳೊಂದಿಗೆ 75 ನೀರಿನ ಮೂಲಗಳನ್ನು ಪುನಶ್ಚೇತನಗೊಳಿಸಲಾಗುವುದು.

ಅರಾವಳಿ ಪರ್ವತಗಳು

• ಅರಾವಳಿ ಪರ್ವತಗಳು ಭಾರತದ ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾಗದಲ್ಲಿನ ಒಂದು ಪರ್ವತ ಶ್ರೇಣಿ. ದೆಹಲಿಯ ಬಳಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ, ದಕ್ಷಿಣ ಹರಿಯಾಣ, ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಮೂಲಕ ಹಾದು, ಮತ್ತು ಅಹಮದಾಬಾದ್ ಗುಜರಾತ್‌ನಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.
• ಸುಮಾರು 300 ಮೈಲಿಗಳವರೆಗೆ ಅರಾವಳಿ ಪರ್ವತಗಳು ಹಬ್ಬಿವೆ. ಅತ್ಯುನ್ನತ ಶಿಖರ ಗುರು ಶಿಖರ್ (ಎತ್ತರ: 1,722ಮೀ) ಮೌಂಟ್ ಅಬುವಿನಲ್ಲಿದೆ.
• ಅರಾವಳಿ ಶ್ರೇಣಿಯು ಭೂಮಿಯ ಮೇಲಿನ ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಭೂವೈಜ್ಞಾನಿಕ ಲಕ್ಷಣವಾಗಿದೆ.
• ಹಲ್ದಿಘಾಟಿ ಪಶ್ಚಿಮ ಭಾರತದ ರಾಜಸ್ಥಾನದ ಅರಾವಳಿ ಶ್ರೇಣಿಯಲ್ಲಿರುವ ಖಮ್ನೋರ್ ಮತ್ತು ಬಲಿಚಾ ಗ್ರಾಮದ ನಡುವಿನ ಕಣಿವೆ (ಪಾಸ್) ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ, ಇದು ರಾಜ್ಸಮಂದ್ ಮತ್ತು ಉದಯಪುರ ಜಿಲ್ಲೆಗಳನ್ನು ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ.

ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅರಣ್ಯ ದಿನ

• ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅರಣ್ಯ ದಿನ ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಮಾರ್ಚ್ 21 ರಂದು ಆಚರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. 1971ರ ನವೆಂಬರ್‌ನಲ್ಲಿ ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಕೃಷಿ ಸಂಘಟನೆಯ 16ನೇ ಸಮ್ಮೇಳನದಲ್ಲಿ ಈ ದಿನ ಆಚರಿಸುವ ನಿರ್ಣಯ ಅಂಗೀಕರಿಸಲಾಗಿತ್ತು. 2012 ರಲ್ಲಿ ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಆಚರಿಸಲಾಯಿತು
• ಉದ್ದೇಶ : ಜನರಿಗೆ ಅರಣ್ಯಗಳ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಗಳನ್ನು ತಿಳಿಸಲು ಜಾಗೃತಿ ಮೂಡಿಸುವುದು 2011 ರಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವ ಸಂಸ್ಥೆಯು 2011 ರಿಂದ 2020 ರ ವರ್ಷಗಳನ್ನು ವಿಶ್ವ ಅರಣ್ಯಗಳ ದಶಕಗಳೆಂದು ಘೋಷಿಸಿತು.
• ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಅರಣ್ಯದ ದಿನ 2023 ರ ಥೀಮ್ : ಅರಣ್ಯಗಳು ಮತ್ತು ಆರೋಗ್ಯ